سید علی حسینی - دانشگاه پیام نور، تهران
رضا ویسی - دانشگاه خوارزمی
محمد کشاورز مافی - دانشگاه پیام نور، تهران
مریم محمدی - دانشگاه پیام نور، تهران

 اهداف: با گسترش و توسعه شهرنشینی و افزایش روزافزون جمعیت، نیاز به استفاده از خودرو و به تبع آن ایجاد جایگاه­های سوخت متعدد، نسبت به گذشته، بیشتر احساس می ­شود. طی سال­های اخیر، بر اساس سیاست­های دولت مرکزی، مبنی بر کاهش مصرف بنزین و صرفه­ جویی در این بخش، رویکرد و توجه ویژه­ای نسبت به تولید خودروهای گازسوز صورت گرفته است. مهمترین مشکل در مسیر خدمات­ رسانی این بخش، عدم توزیع مناسب جایگاه­ها از لحاظ کمی و محدود بودن شعاع عملکردی جایگاه­های مذکور است. روش: این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تجزیه و تحلیل وضع موجود استقرار جایگاه­های سوخت (CNG و بنزین) و مکان­یابی درست این جایگاه­ها با توجه به استانداردها و مشخصات فنی انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل فرایند تحلیل سلسه ­مراتبی (AHP) استفاده شده است. یافته ها/ نتایج: بر اساس یافته­ های تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات، جایگاه­های سوخت بنزین و ایستگاه­های CNG در شهر قزوین هم از لحاظ شاخص­های نظیر الزامات سازه­ای، ایمنی تجهیزات و بازرسی آزمون­های دوره­ای در وضعیت مناسبی قرار ندارند و هم دسترسی شهروندان به این جایگاه در کلیه نقاط شهر در حد متعارف نیست. همچنین، با تطبیق  نقشه نهایی حاصل از مدل مکان­یابی با نقشه وضع موجود جایگاه­های سوخت بنزین و CNG در سطح شهر قزوین مشخص شد که از تعداد ۲۰ جایگاه­ سوخت بنزین و CNG، تعداد ۲ جایگاه در اراضی با ارزش خوب، تعداد ۹ جایگاه در اراضی با ارزش متوسط و تعداد ۹ جایگاه در اراضی ضعیف قرار گرفته ­اند و هیچ یک از ۲۰ جایگاه­های موجود در سطح شهر در اراضی با امتیاز خیلی خوب قرار نگرفته­ اند. نتیجه گیری: پس از مشخص کردن پهنه ­های مناسب جهت استقرار جایگاه سوخت و نیز در جهت ایجاد تعادل و توازن در توزیع فضایی جایگاه­ها، پیشنهاد شد ۷ جایگاه جدید در مناطق مساعد و دارای اولویت ایجاد شود.

جایگاه های سوخت بنزین, ایستگاههای CNG, مکانیابی, مدل AHP, شهر قزوین