محمدمهدی فضیلت خواه - کارشناس ارشد تاریخ اسلام، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قادرآباد؛ قادرآباد، ایران
عبدالرضا شهریاری - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قادرآباد؛ قادرآباد، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه متقابل تصوف و تشیع و تاثیرات آن در گسترش شیعه امامیه قرن نهم و دهم هجری در ایران با تاکید بر وضعیت تشیع و تصوف و ارتباط این دو مسلک با یکدیگر است. در این تحقیق، ضمن بررسی دیدگاه مسلک تصوف و ریشه ی تاریخی بوجود آمدن این طریقت و اعمال و مناسکی که صوفیان انجام می دهند، افتراقات و اشتراکات طریقت تصوف و تشیع مورد مقایسه قرار گرفته است. هم چنین با ذکر بیان دیدگاه ها، نظرات و نقدهای علمای شیعه در خصوص مسلک تصوف، به ذکر دلایلی که منجر به افول تصوف در ایران گردیده، پرداخته شده و ارتباط و پیوند این دو مسلک و مکتب فکری-عقیدتی و تاثیر آن ها بر یکدیگر، مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که پادشاهان سلسله صفوی برای ایجاد حکومت شیعی در ایران، نخست از تصوف استفاده کردند، لیکن با کوشش فقهای شیعه، تصوف در تشیع ذوب شده و تابع این مکتب گردید و شاه اسماعیل صفوی پس از کوشش های ۲۰۰ ساله ی اسلاف خود، سرانجام توانست تمام ایران زمین را زیر پرچم حکومت مرکزی شیعی درآورد.

صفویه، تصوف، تشیع، شیعه امامیه