نازی مظهری - فردوسی مشهد
آزاده ملکزاده شفارودی - فردوسی مشهد
مجید قادری - تربیت مدرس

محدوده اکتشافی فرزنه از آنومالی های منتهاالیه شرقی مجموعه معدنی سنگان خواف است، که در جنوب شرق مشهد قرار دارد. زمین شناسی این منطقه شامل شیل ، ماسه سنگ و واحدهای کربناته به سن ژوراسیک و توده های نفوذی ترشیری با ترکیب گرانیتی است. ورود سیالات گرمابی موجب تبلور دوباره سنگهای کربناتی و دگرسانی پروپیلیتیک در آنها و کانه زایی آهن و منگنز به شکل توده ای، استراتاباند و به صورت دیرزاد شده است که رخداد کانی سازی از الگوی تکتونیک منطقه پیروی می کند. کانی سازی در منطقه اکتشافی فرزنه محدود به اکسید های آهن و منگنز شامل گوتیت، هماتیت، پیرولوسیت، پسیلوملان و به میزان کمتر کریپتوملان است. انجام آنالیز پراش پرتو ایکس (XRD) نیز کانی زایی فرومنگنز و رخداد اکسیدهای آهن و منگنز را تایید می کند. نتایج آنالیزهای ژئوشیمی (XRF و ICP-MS) نشان می دهد که تغییرات آهن از ۵/۴۳ تا ۶۸ درصد، منگنز از ۹/۱ تا ۸/۴ درصد، مس از ۲۰ تا ۱۰۶۳ گرم در تن و دامنه تغییرات برای آرسنیک از ۲۰ تا ۱۲۶۹ پی پی ام است. نسبت Fe/Mn در نمونه های این منطقه از ۱۵ تا ۲۵ و نسبت LREE/HREE از ۵۸/۲ تا ۷۸/۱۳ در تغییر می باشد. غنی شدگی ملایمی از LREE و آنومالی مثبت Eu در داده های ژئوشیمی مشاهده می شود. براساس مقادیر اکسید های اصلی Fe، Mn و Siو همچنین عناصر فرعیCu ،Ni ، Co، Zn، Pb،، Mo، V، As کانی سازی محدوده اکتشافی فرزنه دارای منشا گرمابی است. مدل کانی سازی و رخداد آنومالی فرومنگنز فرزنه، هیچ ارتباط و شباهتی با کانی زایی اسکارن آهن در بخش اصلی مجموعه معادن سنگان ندارد و این آنومالی مرتبط با فعالیت سیالات گرمابی (کانی سازی سولفیدی شسته شده) که احتمالا جوانتر از کانی سازی اسکارن در منطقه هستند و از طریق زون گسلی به اعماق کمتر و سطح زمین راه پیدا کرده اند، می باشد.

ژئوشیمی, فرو منگنز, فرزنه, آنومالی های شرقی, معدن سنگان, کمربند خواف- کاشمر- بردسکن