ابوالفضل باغبانی آرانی - استادیار بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ظهراب اداوی - استادیار بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

به منظور بررسی اثر ورمی­کمپوست، کود شیمیایی نیتروژن و تلفیق آن ها بر رشد، عملکرد زیستی و اسانس و ترکیبات آن در دو توده ورامین و اصفهانی گیاه دارویی شوید، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی استان اصفهان در سال ۱۳۹۵ اجرا شد. فاکتور اول، تیمارهای کودی شامل شاهد (بدون کود)، ۱۰۰% تامین نیتروژن از منبع اوره، ورمی­کمپوست ۳/۳۳ به همراه اوره ۶/۶۶%، ورمی­کمپوست ۶/۶۶ به همراه اوره ۳/۳۳%، ۱۰۰% ورمی کمپوست و شاهد بدون کود و فاکتور دوم، تیمار توده شامل توده ورامین و اصفهانی شوید بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش کود نیتروژن و توده بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی دار شد، به گونه ای که در هر دو توده، کود نیتروژن سبب بهبود ارتفاع، عملکرد زیستی و اسانس، محتوای ترکیبات اسانس (دکاروون و عملکرد آن، آلفافلاندرن، لینالول، به جز پی–سیمن و لیمونن در توده اصفهان) شد. با توجه به این که در گیاهان دارویی، کمیت (عملکرد زیستی) و کیفیت (اسانس و دکارون، مهم ترین ماده موثره شوید و بیشترین میزان اجزای اسانس آن در این آزمایش) نقش مهم و اقتصادی دارد، سطح کودی ۶/۶۶ ورمی­کمپوست به همراه ۳/۳۳% اوره در توده ورامین، بهترین تیمار در این آزمایش بود؛ ضمن این که در راستای سلامتی انسان و کشاورزی پایدار، می توان ۳۳% از مصرف کودهای شیمیایی و آلودگی های ناشی از آن کاست، ولی در مورد محتوای سایر ترکیبات اسانس (آلفافلاندرن، لینالول و پی سیمن)، تیمار کودی ۱۰۰% ورمی کمپوست در توده اصفهانی برتر بود.

آلفافلاندرن, د- کارون, ترکیبات اسانس, عملکرد اسانس, کود آلی