فخرالسادات جوانمرد - کارشناسی ارشد تکتونیک، دانشگاه پیام نور جهرم
محمدمهدی خطیب - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند

پهنه گسلی نوزاد_پرنگ در بخش شرقی ایران دارای دو روند مشخص شمالغرب _جنوبشرق و شمال _جنوب میباشد. مکانیسم گسلش در راستای روند شمال _ جنوب (پرنگ) امتداد لغز راستگرد و در راستای شما ل غرب _جنوبشرق (نوزاد) به صورت معکوس با مولفه راستالغز راستگرد است. گسل نوزاد در 50 کیلومتری شرق بیرجند و درطول دامنه کوه مومنآباد موازی امتداد مرز کوه_ دشت قرار دارد. این گسل در سال 1493 میلادی یک فعالیت داشته که موجب ویرانی بسیار شده و تقریبا 30 کیلومتر گسیختگی سطحی بهوجود آورده است. از آن زمان به بعد فعالیتی نداشته که تجمع کرنش پلاستیک وقوع زمینلرزه مهیبی را در آینده محتمل میسازد. گسل رورانده نوزاد در انتهای شرقی به گسل امتدادلغز راستگرد شمالی_ جنوبی پرنگ متصل میشود. انتهای شمالی گسل پرنگ به صورت خمیده به سمت شرق میچرخد و در داخل کوههای مومنآباد پایان مییابد. فعالیت گسل پرنگ باعث حرکت دیواره غربی آن به سمت شمال شده که به گسل نوزاد تنش فشاری وارد نموده و باعث تحریک و برانگیخته شدن این گسل می شود .حرکت لرزهای بر روی گسل پرنگ میتواند باعث رخداد زمینلرزه بر روی گسل نوزاد نیز شود. بنابراین دو گسل پرنگ و نوزاد میتوانند به عنوان گسلهای وابسته معرفی شوند که فعالیت گسل پرنگ باعث فعالیت گسل نوزاد خواهد شد .در این حالت گسل نوزاد سمپاتیک گسل پرنگ بوده و به تبعیت از آن حرکت میکند.فرمول لرزهخیزی در منطقه نوزاد به شعاع 150 کیلومتر محاسبه گردید که بر این اساس دوره بازگشت زمین -لرزههای 6 و 7 ریشتر به ترتیب 200 و 800 سال میباشند. نقشه خطر تهیه شده بر پایه تحلیل زمین آماری که با نرم افزارGISو استفاده از روش کریجینگ ساده با مدل گوسی رسم شد، محدوده خطربالا را در اطراف نوزاد نشان میدهد.

گسل نوزاد- گسل پرنگ - گسل سمپاتیک- خطر لرزه خیزی- گسلش فعال