شیوا فرمانی شهرضا - Culture and Research, Alborz Branch, Karaj, Iran
علی قائدنیای جهرمی - Shahid Beheshti, Tehran, Iran
مریم محمدتقی نسب - Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
مجید نیک نژاد - Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
محمد درهرج - Kharazmi University, Tehran, Iran
مریم صادقی - Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
رویا کارآزموده - Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
ملیحه فرید - Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran

مقدمه: ابتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان و به دنبال آن بیماری ایدز با طیف گسترده ای از عوامل روان شناختی نظیر نظم جویی شناختی هیجان و طرحواره های هیجانی در ارتباط است که سازگاری بیماران را با این بیماری به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مقایسه راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان و طرحواره های هیجانی در افراد مبتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان و افراد عادی بود. روش کار: روش پژوهش علی-مقایسه ای بود، که به صورت مقطعی انجام شده است. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، ۴۰ نفر از افراد مبتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان که برای مشاوره و درمان پزشکی به مرکز شهید سبزه پرور کرج در فصل پاییز ۱۳۹۴ و ۴۰ نفر افراد بهنجار که به مراکز بهداشتی درمانی کرج مراجعه و واجد ملاک های ورود بودند انتخاب و به وسیله ابزار نظم جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۴) و طرحواره های هیجانی (لیهی، ۲۰۰۲) مورد سنجش قرار گرفت. پس از جمع آوری اطلاعات، تحلیل داده ها به وسیله برنامه SPSS-۱۶ و به روش تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه در برخی از مولفه های نظم جویی شناختی هیجان (شامل نشخوارگری (۰۰۱/۰ = P)، دیدگاه گیری (۰۰۳/۰ = P) و ملامت دیگران (۰۴۶/۰ = P) و طرحواره های هیجانی (شامل نشخوار ذهنی (۰۰۱/۰ = P)، خوداگاهی هیجانی (۰۰۱/۰ = P)، غیرقابل کنترل بودن (۰۰۰۱/۰ = P)، تاییدطلبی از دیگران (۰۳۱/۰ = P)،، قابل درک بودن (۰۰۰۱/۰ = P)، سرزنش (۰۰۰۱/۰ = P)، دیدگاه ساده انگارانه نسبت به هیجانات (۰۴۹/۰ = P)، ارزش های والاتر (۰۰۲/۰ = P) و پذیرش هیجانات (۰۰۰۱/۰ = P) تفاوت معناداری وجود دارد، اما بین این دو گروه در سایر خرده مقیاس های نظم جویی شناختی هیجان و طرحواره های هیجانی تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، توجه به ابعاد روان شناختی مرتبط با ابتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی انسان و به طور ویژه کمک به بیماران در جهت بهبود راهبردهای تنظیم هیجان و اصلاح طرحواره های هیجانی ناکارآمد آن ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.

HIV, Emotion Regulation, Emotional Schemas, ویروس نقص سیستم ایمنی انسان, نظم جویی هیجان, طرحواره های هیجانی