سمیرا دباغی ظریف - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مهناز علی اکبری - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
احمد علیپور - گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مقدمه: سندرم روده تحریک­پذیر یک اختلال گوارشی شایع است که یکی از علل مهم کاهش کیفیت زندگی و سلامت روانی افراد جامعه می­باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه­ بیماران زن مبتلا به اختلال گوارشی مراجعه­کننده به کلینیک­های تخصصی کبد و گوارش شهر تهران در شش ماه اول سال ۱۳۹۷ بودند. تعداد ۲۴ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی ساده در گروه­های آزمایش و کنترل تخصیص داده شدند. آموزش ذهن­آگاهی مبتنی بر کاهش استرس روی گروه آزمایش در ۸ جلسه ۹۰ دقیقه­ای به مدت دو ماه اعمال شد و گروه کنترل در این مدت مداخله­ای دریافت نکردند. پرسشنامه­هایی که جهت جمع آوری اطلاعات از گروه نمونه در نظر گرفته شدند عبارت بودند از: مقیاس سلامت روانی (۱۹۷۳)، مقیاس کیفیت زندگی (۱۹۹۸) و پرسشنامه علایم روده تحریک­پذیر (۲۰۰۵). برای تجزیه و تحلیل آماری داده­ها از تحلیل کوواریانس تک­متغیری به کمک نرم افزار SPSS-۲۲ استفاده­شد. یافته­ها: میانگین و انحراف­معیار سلامت روان در گروه آزمایش و کنترل در پیش­آزمون به ترتیب ۹۷/۷+۹۸/۱۰۳ و ۶۷/۷+۳۰/۱۰۲ و در پس­آزمون ۸۲/۴+۸/۱۲۷ و ۱۱/۷+۴/۱۰۱ به­دست آمد که بیانگر تفاوت معنادار بود (۰۵/۰ >p). میانگین و انحراف­معیار کیفیت زندگی در گروه آزمایش و کنترل در پیش­آزمون به ترتیب ۲۴/۴+۲۲/۳۴ و ۱۹/۰۴+۴/۳۵ و در پس­آزمون ۲۶/۲+۵/۵۲ و ۲۳/۱+۴/۳۵ بود که در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معنادار داشت (۰۵/۰ >p). نتیجه­گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش ذهن­آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سندرم روده تحریک­پذیر موثر است. پیشهاد می­گردد با تکیه بر آموزش این مولفه و تقویت آن میزان استرس را در زنان کاهش و میزان سلامت روان و کیفیت زندگی را در آنان افزایش داد.  

Irritable bowel syndrome, Mental health, Mindfulness, Quality of life, Stress, استرس, ذهن­ آگاهی, سلامت روان, سندرم روده تحریک­ پذیر, کیفیت زندگی