محمد یوسفی نیر - Hamadan university of Medical Sciences, Hamadan, Iran
علی اکبر فضائلی - Social Determinants of Health Research Center , Department of Health Management & Economic, School of Public health , Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran
یداله حمیدی - Hamadan university of Medical Sciences, Hamadan, Iran

مقدمه: عملکرد بیمارستان و استفاده بهینه از منابع از جمله اهداف سیاستگذاران بخش سلامت می باشد. هدف مطالعه حاضر ارزیابی کارایی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از تحلیل پوششی داده ها و رگرسیون توبیت در سال ۱۳۹۶ است. روش کار: در این مطالعه توصیفی، جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی همدان مجموعا ۱۵ بیمارستان را شامل شد. اطلاعات و آمار مربوطه با استفاده از چک لیست های استاندارد تهیه شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور از معاونت درمان دانشگاه جمع آوری گردیده و در دو مرحله کارایی مورد مطالعه قرار گرفته است. در مرحله اول برای ارزیابی کارایی از تحلیل پوششی داده ها (Data Envelopment Analysis) استفاده شده است. متغیرهای ورودی تحلیل پوششی داده ها شامل تعداد کارکنان (پزشکان، پیراپزشکان و سایرکارکنان) و تعداد تخت فعال می باشد و متغیرهای خروجی نیز شامل تعداد بیماران (سرپایی و بستری)، تعداد اعمال جراحی و تخت روز اشغالی می باشد. در مرحله دوم نیز کارایی به عنوان متغیر وابسته و اندازه بیمارستان و جمعیت به عنوان متغیر مستقل در رگرسیون توبیت در نظر گرفته شد. برای برآورد روش تحلیل پوششی داده ها از نرم افزار Deap۲.۱ و برای رگرسیون توبیت از نرم افزار Stata۱۵ استفاده گردیده است. یافته ها: میانگین کارایی فنی بیمارستان های مورد مطالعه، ۹۳۳/۰ میانگین کارایی مدیریتی ۹۵۱/۰ و میانگین کارایی مقیاس به میزان ۹۷۷/۰ به دست آمد. از کل بیمارستان های مورد مطالعه، ۶ بیمارستان دارای کارایی کمتر از یک و ۹ بیمارستان دارای کارایی یک می باشد. همچنین اندازه بیمارستان و جمعیت به عنوان متغیر محیطی در رگرسیون توبیت معنی دار بودند. نتیجه گیری: در بیمارستان هایی که دارای کارایی کمتر از یک هستند، مازاد در تعداد متغیرهای ورودی وجود دارد. پیشنهاد می شود بیمارستان های مذکور با بهینه سازی تعداد نیروی کار در جهت حداکثر کارایی حرکت کنند.  

Technical Efficiency, Scale Efficiency, Managerial Efficiency, Data Envelopment Analysis, کارایی فنی, کارایی مقیاس, کارایی مدیریتی, تحلیل پوششی داده ها