جمشید شهبازی - PhD student, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomeini, Iran
آناهیتا خدابخشی کولایی - Assistant Professor, Department of Psychology and Educational Sciences, Faculty of Humanities, Khatam University,Tehran, Iran
حسین داوودی - Assistant Professor, Department of Counseling, Faculty of Humanities, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomein, Iran
حسن حیدری - Associate Professor, Department of Counseling, Faculty of Humanities, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomein, Iran

مقدمه: علت عمده گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف مواد مخدر عدم کنترل مهارت های هیجانی است. مطالعات گذشته نشان می دهند که دو الگوی درمانی شفقت به خود متمرکز بر ذهن آگاهی و دلبستگی محور به دلیل افزایش حس خودپذیری و توانایی بخشایش گری در افراد به ناراحتی هیجانی کمتری در آنها منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف  مقایسه اثربخشی الگوی شفقت به خود متمرکز بر ذهن آگاهی و درمان دلبستگی محور بر احساس شرم نوجوانان پسر با گرایش به اعتیاد انجام شد. روش: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان شهرستان ازنا که در سال ۱۳۹۸ مشغول به تحصیل بودند است. نمونه گیری به شیوه تصادفی خوشه ای انجام شد. در نهایت ۴۵ دانش آموز برای پژوهش انتخاب شدند. سه گروه ۱۵ نفره به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و دیگری در گروه کنترل گنجانده شدند. ابزار جمع آوری داده ها مقیاس آمادگی به اعتیاد وید و بوچر (۱۹۹۲) و پرسشنامه احساس شرم، کوهن، وولف، پنتر و اینسکو (۲۰۱۱) بودند. گروه آزمون  طی ۸ و ۶ جلسه به ترتیب تحت درمان شفقت به خود متمرکز بر ذهن آگاهی و درمان دلبستگی محور قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان می دهد که بین اثربخشی  درمان شفقت به خود متمرکز بر ذهن آگاهی و درمان دلبستگی محور بر احساس شرم نوجوانان پسر با آمادگی به اعتیاد در گروه های آزمون و کنترل تفاوت معنی داری وجود داشت (۰/۰۰۱>p، ۴۱/۳۸f=). نتیجه گیری: درمان شفقت به خود متمرکز بر ذهن آگاهی و درمان دلبستگی محور می توانند در کاهش احساس شرم نوجوانان با گرایش به اعتیاد موثر باشند. این دو الگو می تواند به متخصصان سلامت روان کمک کند تا با آگاهی از اثربخشی این دو الگو در درمان و مشاوره خود از طریق آنها به کاهش احساس شرم نوجوانان کمک کنند.

Mindfulness-Based Compassion, Attachment-Based Therapy, feeling Shame, Addiction Readiness, شفقت به خود متمرکز بر ذهن آگاهی, درمان دلبستگی محور, احساس شرم, آمادگی به اعتیاد, نوجوانان پسر