حسین یزداد داد - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست - دانشگاه فردوسی مشهد
آزاده کریمی - کارشناس ارشد گروه محیط زیست- دانشگاه فردوسی مشهد
ایمان فاتحی - دانشجوی رشته مهندسی منابع طبیعی محیط زیست - دانشگاه فردوسی مشهد

در سالهای اخیر روند رو به رشد مصرف انرژی، پدیده بحران انرژی را در جهان به وجود آورده است. مصرف رو به افزون انرژی حاصل از سوخت های فسیلی اگرچه رشد سریع اقتصادی جوامع مختلف را به همراه داشته است اما به واسطه انتشار آلاینده های حاصل از احتراق سوختهای فسیلی و افزایش دی اکسید کربن در اتمسفر و پیامدهای ناشی از آن، جهان را با تغییرات تهدید آمیزی روبرو ساخته است؛ از دیگر سوی محدویت منابع فسیلی، غیر قابل تجدید پذیر بودن این منابع و پیش بینی افزایش قیمتها موجب گردیده است تا سیاست گذاران و برنامهریزان بخش انرژی با انجام مطالعات ساختاری، تغییر حاملهای انرژی و حرکت به سوی سوخت های پاک را در رأس برنامه های کاری خود قرار دهند و یکی از این گزینهها، استفاده از انرژی حاصل از منابع زیست توده میباشد. به طور کلی میتوان گفت بهینه سازی مصرف انرژی و اصلاح ساختار آن یکی از ارکان اساسی جهت نیل به توسعه پایدار میباشد. در حال حاضر بیوگاز به عنوان یکی از منابع عمده تأمین انرژی در دنیا مطرح است و این گاز را هم به طور مستقیم در تأمین انرژی حرارتی و روشنایی و هم به عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در مولدهای احتراق داخلی، میکروتوربینها، پیلهای سوختی و موارد دیگر جهت تولید برق مورد استفاده قرار میدهند. در ایران نیز تحقیقات گستردهای در زمینه کاربرد بیوگاز در حال انجام است؛ لذا استفاده از بیوگاز چشم انداز بسیار روشنی را در آینده برای بخش انرژی کشور ترسیم مینماید. در این تحقیق سعی شده است تا ضمن بررسی جایگاه این منبع انرژی زیستی در تأمین انرژی مورد نیاز، اهمیت کاربرد آن در حفاظت از محیط زیست مورد بررسی قرار گیرد. یکی از راههای عمده تولید بیوگاز (گاز متان) زباله های شهری است. در ایران حدود 45 تا 50 هزار تن زباله در روز تولید می شود وبا توجه به اینکه از هر 15 کیلوگرم زباله شهری یک متر مکعب بیوگاز به دست می آید، به طور ناخالص 841 پتاژول انرژی در روز از زبالههای شهری در ایران میتوان به دست آورد. بیوگاز در مقایسه با گاز شهری از ارزش حرارتی بیشتری برخوردار است. از بیوگاز می توان به عنوان یک گاز قابل اشتعال برای مصارف گرمایی، آشپزی، سوخت موتورهای درون سوز، تولید برق، تولید مواد شیمیایی و تولید کودآلی استفاده کرد. همچنین به دلیل پایین بودن میزان آلودگی آن به بهداشت محیط زیست کمک نموده و با کاهش مصرف سوختهایی مانند چوب و هیزم در حفاظت از پوشش گیاهی جنگل ها و مراتع نقش دارد بعلاوه منبع مکانیزه نمودن u1589 صنایع کشاورزی و روستایی محسوب می گردد. قابلیت تولید برق بیوگازی در کشور بالا میباشد تنها در سه شهر شیراز، مشهد و اصفهان به جمع آوری قسمتی از این گاز اقدام شده است. امروزه چندین کارخانه کمپوست در کل کشور فعالند که تولید بیوگاز از زباله فقط در مشهد و شیراز و تولید کود گرانوله تنها در مشهد انجام میگیرد. روزانه حدود 1600 تا 1700 تن زباله در مشهد تولید میشود که در ایام حضور مسافران به بیش از 2 هزار و 200 تن نیز میرسد. در حال حاضر دو واحد 300 کیلوواتی این نیروگاه قادر است برق مصرفی حدود 600 خانوار مشهدی را با استفاده از گاز حاصله از زباله های دفن شده در محل کارخانه کمپوست فراهم نماید. ظرفیت تولیدی آن در فاز بعدی توسعه، به 1 مگاوات افزایش می یابد و تا میزان 3 مگاوات ظرفیت توسعه را داراست. در کارخانه کمپوست مشهد روزانه 2 تا 3 تن کود گرانوله (نوعی کود آلی گوگرد دار) تولید می شود که در حفظ محیط زیست و کشاورزی پایدار کمک میکنند.

انرژی نو ، بیوگاز ، پسماند آلی ، کود آلی ، حفظ محیط زیست ، مشهد