رضا زعفریان - عضو هیئت علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران
زهرا خرمی - کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی دانشگاه تهران
قنبر محمدی الیاسی - عضو هیئت علمی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران

مطالعات بسیاری بر اهمیت توسعه فرهنگی در مسیر توسعه کارآفرینی و رشد اقتصادی تاکید کرده اند، به طوری که به تدریج واژه فرهنگ کارآفرینی به صورت یک برساخته و مفهوم جدید شکل گرفته و ابعاد خاص خود را دارد. ابعاد شخصیتی شامل تمایل به ریسک پذیری، نیاز به توفیق، مرکز کنترل درونی، خلاقیت، استقلال طلبی، اعتماد به خود و در بعد دیگر شامل توانایی مدیریت دیگران و نفوذ در آنان، کار گروهی، پشتکار، و علاقه به کوشش می شود. در توسعه و نهادینه سازی فرهنگ کارآفرینی در جامعه، بنیان هایی چون خانواده، نهادهای آموزشی، دولت، شبکه های اجتماعی، صنعت، و رسانه جمعی مشارکت و تاثیر دارند. بنابراین، رسانه یکی از عوامل موثر در ارزش های فرهنگی افراد یک جامعه است. از این رو، انتظار می رود رسانه جمعی بتواند از مسیر تاثیر در ارزش های فرهنگی افراد به توسعه فرهنگ کارآفرینی کمک کند. از آن جا که تلویزیون در سه سطح شناخت، انتقال ارزش ها، و جامعه پذیری بر مخاطب خود اثر می گذارد، براساس مدل نهادی، این پژوهش درپی یافتن پاسخ این سوالات است که مولفه های نقش های شناختی، هنجاری، و تنظیمی تلویزیون چیست و در هر نقش این موارد چه اولویتی بر یکدیگر دارند. این پژوهش به صورت کیفی انجام و داده ها از طریق مصاحبه های عمیق گردآوری شده و مولفه های شناسایی شده با استفاده از آزمون ناپارامتری فریدمن اولویت بندی شده اند. تعداد ۱۲ مولفه شناختی، ۹ مولفه هنجاری، و ۷ مولفه تنظیمی شناسایی و اولویت بندی شدند. چهارچوب مفهومی استخراج شده می تواند در توسعه نقشه راه ترویج فرهنگ کارآفرینی در تلویزیون موثر باشد. یافته های این پژوهش حاکی از این است که بخش عمده ای از شناخت مخاطب از مقوله کارآفرینی می تواند از طریق کارکرد اطلاع رسانی صورت پذیرد و فرایند انتقال ارزش ها از طریق کارکرد سرگرمی موثرتر از آموزش مستقیم است. همچنین، امکان ایفای نقش تنظیمی به روش های گوناگونی مانند شکل دهی شبکه های اجتماعی امکان پذیر است. مولفه های شناسایی شده در قالب چهارچوب مفهومی پژوهش چه بسا مورد توجه سیاست گذاران و برنامه سازان رسانه ملی ایران قرار گیرد.

رسانه جمعی, تلویزیون, فرهنگ کارآفرینی, توسعه فرهنگ, برنامه های اقتصادی