علی جعفری - کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر
حسن خسروانیان - کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی استان فارس
فرهاد فخری - مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

در بیش تر پروژه های منابع طبیعی و آبخیزداری انجام پژوهش هایی برای پایش، ارزیابی و مقایسه نتایج با شاخص های مورد نظر پروژه و بررسی مقدار دست یابی یا تطابق این شاخص ها نیازی اساسی به شمار می آید. در طرح های پخش سیلاب نیز وجود چنین ضرورتی جهت اندازه گیری، پردازش و ارزیابی اطلاعات به دست آمده از نتایج عمل کرد آن، ضروری به نظر می رسد. هدف از این بررسی نیز با توجه به اهمیت و جایگاه عملیات آبخوان داری در احیا و اصلاح مراتع به عنوان یک شیوه جدید در ایران،بررسی و ارزیابی اثرات آن بر تغییرات پوشش گیاهی و وضعیت و گرایش مرتع طی سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۲ بود. در این بررسی دو عرصه با دو تیمار شاهد و پخش سیلاب انتخاب شدند. شبکه مورد بررسی متشکل از پنج نوار پخش سیلاب بود و ۱۲ قطعه ثابت (۲×۲ متر) در هر نوار به صورت تصادفی-منظم انتخاب شد. به منظور ارزیابی نتایج، عرصه ای به عنوان شاهد در کنار شبکه انتخاب و در آن نیز هشت قطعه ثابت با مشخصات قطعات عرصه پخش انتخاب شد. براساس نتایج به دست آمده، وضعیت مرتع در منطقه شاهد خیلی ضعیف و در عرصه پخش سیلاب از خیلی ضعیف به ضعیف تا متوسط رسیده بود. گرایش مرتع در عرصه شاهد منفی و در عرصه پخش سیلاب مثبت ارزیابی شد. هم چنین، بررسی نتایج حاصل از برآورد میزان تولید نشان داد که میزان تولید علوفه در عرصه پخش سیلاب و شاهد به ترتیب در سال اول از ۱۴۴.۳ و ۱۱۳.۶ کیلوگرم در هکتار به ۲۲۴.۵ و ۲۰۲.۳ کیلوگرم در هکتار در سال آخر رسیده است.

آبخوان داری, اصلاح مراتع, پایش, شاخص, گرایش مرتع