علی درزی - دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
راضیه مهدی بیرقدار - دانش آموخته دوره دکتری زبان شناسی دانشگاه تهران

  در این مقاله دو دیدگاه­ هگمن و گوئرون (۱۹۹۹) و کریمی (۲۰۰۵) در مورد انشقاق گروه متمم ساز (CP) و فرافکن های تحت تسلط آن را در ارتباط با جایگاه سازه مبتدا در زبان فارسی مورد بحث قرار می­­دهیم. درحالی که هر دو رویکرد قائل به وجود دو فرافکن بیشینه نقشی تاکید (FocP) و مبتدا (TopP) بین دو گروه متمم­ساز و گروه فعلی اند، اما از دو جهت نیز با ی ک دیگر متفاوت هستند. تفاوت نخست آن که کریمی جایگاه شاخص گروه ز مان [spec TP] را جایگاه آن چیزی می­داند که از آن به­عنوان مبتدا­ی پس زمینه (backround topic) یاد می کند، در حالی­که این جایگاه از نظر هگمن و گوئرون جایگاه فاعل است . تفاوت دوم آن که در فرضیه انشقاق گروه متمم­ساز پیشنهادی هگمن و گوئرون در فاصله بین گروه متمم­ساز و گروه تصریف یا گروه زمان دو فرافکن بیشینه مبتدا وجود دارد که فرافکن مبتدای پایین­تر خاصیت بازگشتی (recursive) دارد، در ­حالی که در تحلیل کریمی تنها یک فرافکن بیشینه نقشی مبتدا وجود دارد. بر­این اساس، طبق تحلیل کریمی در جملات دارای دو مبتدا، مبتدای جدید (shifted topic) در جایگاه شاخ ص گروه مبتدا و دیگری در جایگاه شاخص گروه زمان قرار دارند، در­حالی که طبق تحلیل هگمن و گوئرون هر یک از سازه های مبتدا در یکی از دو جایگاه شاخص گروه مبتدا واقع می­شود. در این مقاله با استفاده از حرکت گروه های اسمی نا-مشخص (non-specific) در ساخت های دارای سازه تاکیدی و نیز تطابق آن با فعل نشان خواهیم داد که تحلیل هگمن و گوئرون از کفایت بیشتری برخوردار است.        

مبتدا, گروه مبتدا, تاکید, گروه تاکید