شیرین پورابراهیم - استادیار زبان شناسی دانشگاه پیام نور
ارسلان گلفام - دانشیار زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
فردوس آقاگلزاده - دانشیار زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا - استادیار زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران

هدف این مقاله بررسی مفهوم سازی های استعاری مبتنی بر وضعیت قرارگرفتن بدن انسان (ایستادن و نشستن) در زبان قرآن است. این تحقیق در چارچوب نظریه استعاره مفهومی انجام شده است. سوال تحقیق این است که حالات وضعیتی ایستادن و نشستن، در مفهوم سازی چه معانی قرآنی به کار رفته اند؟ به عبارتی، قرآن برای کدام حوزه یا حوزه های مفهومی انتزاعی یا نسبتا انتزاعی از ویژگی های حوزه مبدا ایستادن و نشستن استفاده کرده است و با به کار گیری نظریه استعاره مفهومی چگونه می توان این الگوبرداری ها را تحلیل کرد؟ بررسی عبارات زبانی حاوی مفاهیم ایستادن و نشستن در زبان قرآن نشان می دهد که استعاره های ایستادن و نشستن برای مفهوم سازی مفاهیم دینی به شکلی کاملا منسجم به کار رفته اند. ضعف و کوتاهی در امور دینی مثل جهاد، با استفاده از مفهوم «نشستن» مفهوم سازی شده است و مقاومت در راه خدا، جهاد و نماز با مفهوم «ایستادن» انگیخته شده است. این نوع الگوبرداری ها، حاصل همبستگی های تجربی میان مفاهیم مبدا و مقصد است ولی محتوای دینی قرآن بر انتخاب نوع مفاهیم مقصد تاثیرگذار است.

نظریه استعاره مفهومی, مفهوم سازی استعاری, استعاره های زبانی, زبان قرآن