علی حسین جلیلیان - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

سنگ های کربناته به خصوص دولومیت ها از رخساره های چیره توالی رسوبی مزوزوئیک زاگرس هستند و در بسیاری از میدان های نفت و گاز منطقه نقش مخزن را ایفا می کنند. به منظور آگاهی از نحوه عملکرد فرایندهای رسوبی و دیاژنتیکی در تشکیل دولومیت های تریاس تا نئوکومین بخش خاوری زاگرس بلند، در این تحقیق رخنمون های کربناته کوه خانه کت بررسی شده اند. داده های زمین شناسی، پتروگرافی و زمین شیمی به شناخت چهار مدل دولومیتی شدن در این کربنات ها منجر شد. دولومیت های تریاس زیرین - میانی و ژوراسیک بالایی از لایه های ضخیم تا متوسط و بلورهای متوسط تا ریز نسبتا منظم تشکیل شده اند. ترکیب ایده آل و نسبت ایزوتوپی اکسیژن سنگین (۲۵/۱- تا PDB ‰۲۰/۳+) در کنار حضور چشمگیر تبخیری ها نشانه ارتباط این دولومیت ها با تغلیظ و فرونشست شورابه های تبخیری (مدل برگشتی) است. بخش دولومیتی تریاس بالایی زاگرس، شامل دولومیت های توده ای با بلورهای درشت و متوسط دارای ترکیب ایزوتوپی اکسیژن سبک (۳۵/۲- تا PDB ‰۱۰/۸-) است. کانی شناسی و زمین شیمی این دولومیت ها حاکی از دمای نسبتا زیاد محیط تشکیل و دخالت عوامل دیاژنتیک زیرسطحی از جمله تجدید تبلور در اعماق زمین (مدل دفنی) است. دولومیت های ژوراسیک زیرین غالبا ریزبلور هستند و نسبت ایزوتوپی اکسیژن سنگین (۲۰/۲- تا PDB ‰۶۱/۲) دارند.

دولومیت, زاگرس, تریاس, ژوراسیک, نئوکومین