محسن حاجی زین العابدینی - استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
اکرم زین العابدینی - کارشناس ارشد، گروه پژوهش هنر و مدرس دانشگاه علمی کاربردی، تهران، ایران.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی نقش نشانه های تصویری و نوشتاری در راهنمایی کاربران کتابخانه ها و ارائه الگوی پیشنهادی است.روش شناسی:  این پژوهش از منظر هدف، کاربردی و از منظر شیوه انجام، به روش پیمایشی- تحلیلی انجام گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته، شامل ۴۲ سوال بود که برخی از نوع مقیاس لیکرت و برخی دیگر به صورت بازطراحی شده است. جامعه آماری ۶۰ نفر بوده است. پرسشنامه در برنامه گوگل داک طراحی شده است و به صورت الکترونیکی در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفت.یافته های: بررسی ها نشان می دهد، استفاده از نشانه های تصویری و نوشتاری در کتابخانه های دانشگاه شهید بهشتی، در حد کم و آنچه وجود دارد، نوشته های با فونت های ساده، به صورت چاپ شده بر روی کاغذ است. در کنار نشانه های نوشتاری و تصویری، رنگ، گرافیک محیطی، معماری کتابخانه و همه عوامل محیطی مانند نوع قفسه بندی، چیدمان میز و صندلی های مطالعه، نورپردازی، عواملی هستند که اهمیت ویژه ای دارند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به داده های به دست آمده، می توان به این نتیجه رسید که به طور جدی در کتابخانه به این موضوع پرداخته نشده است. کتابداران و مسئولان کتابخانه ها با مقوله نشانه های نوشتاری و تصویری به عنوان ابزار راهنمایی کننده، در حد متوسط آشنایی دارند. لذا با برنامه ریزی در جهت رفع کمبود اطلاعات و دانش کافی در این رابطه، می توان با ایجاد شرایط مناسب برای طراحی گرافیک محیطی به ویژه طراحی انواع نشانه در کتابخانه ها، محیطی جذاب برای کاربران و کتابداران به وجود آورد. این مسئله مستلزم همکاری کتابداران و طراحان گرافیک است.

نشانه های نوشتاری, نشانه های تصویری, راهنمایی, کتابخانه ها, دانشگاه شهید بهشتی