حسین عباسی اسفنجانی - استادیار گروه مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نور
حسین میرزائی - استادیار گروه مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نور
مهدیه احمدی کمالی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی صنایع گرایش برنامه ریزی سیستم های اقتصادی- اجتماعی، موسسه آموزش عالی غیردولتی - غیرانتفاعی الغدیر

مناطق آزاد تجاری به منظور دستیابی به تکنولوژی های پیشرفته، درآمد ارزی، جذب سرمایه های خارجی، ایجاد اشتغال و توسعه صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی در کشورمان تاسیس شده اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد منطقه آزاد تجاری ارس از منظر صادرات انجام گرفته است.برای رسیدن به هدف پژوهش، عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادرات مناطق از طریق مرور ادبیات شناسایی، و با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و ابزار پرسشنامه و با مراجعه به نمونه ۱۲۰ نفره از جامعه آماری کارشناسان، خبرگان و فعالان منطقه آزاد تجاری ارس، داده های مورد نیاز جمع آوری و با روش تحلیل عاملی تاییدی و مدل اندازه گیری معادلات ساختاری با نرم افزار PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین، با توجه به نرمال نبودن توزیع داده ها از آزمون ناپارامتریک دو جمله ای برای بررسی عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادراتی منطقه آزاد تجاری ارس در فرضیات پژوهش و نیز از آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که عوامل اقتصادی، عوامل زیربنایی، نظام های حقوقی و عوامل محیطی تاثیر مثبت و معنی داری بر ارتقای عملکرد صادراتی منطقه ارس دارند. نتایج آزمون فریدمن نیز نشان داد که مولفه های مربوط به عوامل محیطی با میانگین ۸۶/۳ مهمترین عامل موثر در عملکرد صادراتی منطقه بوده است؛ عوامل زیربنایی و زیرساخت ها با میانگین ۱۳/۳ ؛ عوامل اقتصادی با میانگین ۹۵/۱ و عوامل مربوط به نظام های حقوقی با میانگین ۰۶/۱ به ترتیب در رتبه های بعدی تاثیرگذاری بر عملکرد صادراتی قرار گرفتند.

مناطق آزاد, مناطق آزاد تجاری - صنعتی, صادرات, ارس