سید محمد رضا داودی - استادیار، گروه مدیریت ، واحد دهاقان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، دهاقان ، ایران.
هدیه یگانگی - کارشناسی ارشد، مدیریت صنعتی، موسسه غیرانتفاعی راغب اصفهانی، اصفهان

با تمام اهمیت و جایگاه حیاتی سیستم مدیریت کیفیت در سازمان ها، احساس می شود که هنوز باید مبانی روشن تر و قابل استفاده تری از آن به مدیران و سازمان ها ارائه شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر اثربخشی سیستم های مدیریت کیفیت و عملکرد مالی شرکت های کوچک و متوسط صنایع غذایی استان تهران می باشد. جامعه آماری این پژوهش، شرکت های کوچک و متوسط صنایع مواد غذایی استان تهران می باشد که اعضای جامعه آماری شامل ۲۲۰۰ نفر از مدیران و متخصصان این شرکت ها بوده که با استفاده از فرمول کوکران ۳۲۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. روش نمونه گیری پژوهش، روش تصادفی می باشد. در این پژوهش، ابتدا معیارهای موردنظر (عوامل موثر بر سیستم های مدیریت کیفیت) را شناسایی و بدین منظور پرسش نامه ای طراحی گردید که در این پرسشنامه برای سنجش و اندازه گیری نظرات و عقاید افراد از طیف لیکرت استفاده گردید. سپس، از طریق تکنیک AHP مقایسات زوجی گزینه ها انجام شد و وزن معیارها تعیین گردید که در نهایت اولویت بندی معیارها به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و ExpertChoice استفاده گردید. نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار بین اثربخشی سیستم های مدیریت کیفیت و عملکرد مالی شرکت های کوچک و متوسط است. همچنین در میان عوامل اثرگذار بر اثربخشی سیستم های مدیریت کیفیت، زیرمعیار "ویژگی های سازمان" با وزن نسبی ۳۸۴/۰ دارای بیشترین اهمیت و زیرمعیار "ویژگی های کارکنان" با وزن نسبی ۳۰۷/۰ در اولویت بعدی قرار دارد. زیرمعیارهای "محیط خارجی"، "ملزومات سیستم ها" و "انگیزه های درونی کسب و کار"، به ترتیب با وزن های ۲۸۱/۰، ۱۶۱/۰ و ۰۹۸/۰، در رتبه های سوم تا پنجم قرار گرفته اند.

اثربخشی, سیستم های مدیریت کیفیت, عملکرد مالی, شرکت های کوچک و متوسط