سید محمدمهدی صابر - دانشجوی دکتری گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
محمدرضا کیخا - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
علی تولایی - دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

تمامی مردم جامعه اسلامی نیازمند رجوع به عالم دینی هستند، این عالمان در غالب موارد انسان های جا­افتاده و مسن هستند که با مبانی دین آشنایی کافی دارند، اما گاهی در دوران میانسالی، جوانی و حتی نوجوانی به درجه ای از علم نائل می­گردند و محل مراجعه مردم قرار می­گیرند، همانگونه که در تاریخ می­توان از فقیهانی که در سن طفولیت بوده­اند، نامبرد. در حالتی که بالغ باشد با فرض دارا بودن سایر شرائط، امکان جواز رجوع به چنین عالمی محل اجماع فقیهان است، اما در صورت فقدان شرط بلوغ، آیا امکان تقلید از چنین مجتهدی از منظر فقه استدلالی وجود دارد یا خیر؟ در این زمینه، سه قول میان فقیهان امامیه وجود دارد، مشهور فقیهان بلوغ را در مرجعیت شرط می­دانند، برخی دیگر بیان می­دارند که علی­الاحوط، مرجع تقلید باید بالغ باشد و دیدگاه سوم که به فقیهان معاصر تعلق دارد، اینکه مانعی برای تقلید از مجتهد نابالغ وجود ندارد. یافته­های این پژوهش که به شیوه­ی توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است، اثبات می­کند که با استناد به بنای عقلاء و اطلاقات روایات باب تقلید و با توجه به ایراداتی که به ادله­ی لزوم و احوط بودن اشتراط بلوغ در مرجع تقلید، وارد می­گردد، امکان تقلید از مجتهد نابالغ وجود دارد و قول سوم که دیدگاه غیرمشهور است، از دو قول دیگر رجحان دارد.

مرجع تقلید, مجتهد غیر بالغ, تقلید