جواد دهقانیان - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه هرمزگان
صدیقه جمالی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده مبادی العربیه اثر استاد رشید شرتونی در دو بخش صرف و نحو و در چهار جلد از سطوح مقدماتی تا پیشرفته به بیان قواعد زبان عربی می پردازد. شرح و ترجمه های متعددی که تا کنون بر این اثر نوشته شده گویای جامعیت و اهمیت آن در یادگیری قواعد زبان عربی است. ترجمه و شرح مبادی العربیه ۴، بخش نحو، اثر سید علی حسینی از جمله همین آثار است. وجود پاره ای اشتباهات علمی و نگارشی در این اثر، ما را بر آن داشت تا در مقاله حاضر با بررسی و دسته بندی موردی اشتباهات موجود در آن، زمینه ارائه متنی ویراسته با حداقل اشکال را فراهم آوریم و با این رویکرد نقاط قوت و احیانا ضعف این اثر را نشان دهیم. مباحث ابتدا به صورت کلی در سه دسته اشتباهات : الف) علمی، ب) حروف چینی ویرایشی، و پ) نگارشی مطرح و سپس هر دسته به تفکیک بررسی می شود. اشتباهات مربوط به نقش نحوی و اعراب ظاهری واژگان در حوزه اشتباهات علمی قرار می گیرند. مواردی که در آن ها شکل نوشتاری کلمات و عبارات به اشتباه بیان شده یا واژه و عبارتی از متن اصلی یا شرح و ترجمه آن جا افتاده است و یا متن و شاهد مثال ها با یک دیگر مطابقت ندارند در مبحث اشتباهات حروف چینی و ویرایش اثر قرار دارد. در اشتباهات نگارشی به مواردی مانند: ضعف ترجمه، حشو در متن یا شرح آن، و ارجاع نادرست ضمایر یا حذف نابجای آن ها اشاره می شود. بسامد اشتباهات نوشتاری و جا افتادگی واژه و عبارت در این اثر ضرورت توجه به اصول ویرایشی و نگارشی را آشکارتر می سازد.

کلیدواژه ها: مبادی العربیه ۴, شرح و ترجمه مبادی العربیه ۴, نحو