محمدعلی رضایی کرمانی - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
محسن رجبی قدسی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

«اصحاب الجنه» عنوان داستان صاحبان باغی است که در سوره قلم، از آیه ۱۷ تا ۳۳ به آن پرداخته شده است. بر پایه روایات تفسیری، پیرمردی از اهل کتاب هر ساله هنگام برداشت میوه ها و دیگر محصولات باغش، به مسکینان اجازه می داد وارد باغ شوند و از میوه های آن استفاده کنند. با مرگ پیرمرد، پسران او با این استدلال که ما مالک همه محصولات باغ هستیم، تصمیم گرفتند صبحگاهان قبل از باخبر شدن مسکینان، تمام میوه ها را بچینند و هیچ چیزی را باقی نگذارند، ولی صبح هنگامی که مخفیانه و بی سروصدا به باغ رفتند، ناباورانه آن را سوخته یا مانند ریگزاری دیدند که در آن هیچ درخت و گیاهی باقی نمانده است. اختلاف در چگونگی معنای واژه ها و عبارت های «لایستثنون»، «طائف» و «الصریم» در این سوره، تفسیر عمومی از این داستان را متفاوت ساخته است: برخی از مفسران، علت این عذاب الهی را نگفتن «ان شاء الله» و غفلت از مشیت خداوند از سوی صاحبان باغ می دانند، ولی گویا بر اساس تبیین قرآن، این باغ در آن شب نه سوخت و نه خشک شد و نه به ریگزار تبدیل گردید، بلکه خداوند با حفظ درختان و گیاهان باغ، دقیقا همان تصمیم اصحاب الجنه را پیش از ورود آنان به باغ عملی کرد و آنان درختان را بدون میوه یافتند.

صاحبان باغ (اصحاب الجنه), سوره قلم, قصص قرآن, صریم, یستثنون, تسبیح, باغ سوخته