زینب رستم زاده - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حامد رفیعی - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
اتابک کاظم پور کهریز - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
میلاد امینی زاده - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه مشهد، مشهد، ایران

محصول زعفران یکی از مهمترین محصولات صادراتی ایران بوده که با توجه به اهمیت آب و هوا در رشد و نمو آن، تعداد کمی کشور به تولید انبوه آن پرداخته اند. با توجه به ماهیت صادراتی این محصول برای ایران، نیاز است تجارت زمین مجازی جهت سیاست گذاری های هدفمند و مدیریت هوشمند مزارع مورد بررسی قرار گیرد. از این رو صادرات زمین مجازی این محصول در دوره زمانی ۲۰۰۲-۲۰۱۷ مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از الگوی جاذبه مولفه های اثرگذار بر آن تعیین شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که میانگین صادرات زمین مجازی ایران در دوره زمانی ۲۰۰۲-۲۰۱۷ برابر با ۵/۴۱ هزار هکتار بوده است که بیشترین میزان صادرات زمین مجازی با ۶/۱۱۶ هزار هکتار برای سال ۲۰۰۸ و به دلیل سرمازدگی و کمترین صادرات زمین مجازی با ۲/۱۹ هزار هکتار مربوط به سال ۲۰۰۷ و به دلیل عملکرد بالای تولید زعفران و صادرات پایین این محصول بوده است. کشورهای اروپایی و آسیایی به ترتیب مهمترین مقاصد زمین مجازی ایران بوده که براساس نتایج الگوی جاذبه کشورهایی که از زمین کشاورزی به نسبت کمتری در مقایسه با ایران برخوردار بوده و درآمد و جمعیت بالاتری دارند تقاضای بیشتری برای واردات زعفران داشته که نتیجه آن صادرات بیشتر زمین مجازی است. ببراساس نتایج پیشنهاد می شود که جهت کاهش صادرات زمین مجازی، سیاست های ارتقای عملکرد تولید با تاکید بر حفظ کیفیت زعفران و توجه بر ظرفیت های تولیدی منطقه ای اجرایی شود.

صادرات زمین مجازی, زعفران, الگوی جاذبه, ایران