شهرام قاضی زاده - گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
گارینه کشیشیان سیرکی - گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسن خداوردی - گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مطابق با نظریه بازی‎های زبانی ویتگنتشاین که بر مفاهیمی چون «قواعد بازی» و «صورت‎های مختلف زندگی» بنا شده، کلمات در صورتهای مختلف‎ زندگی اجتماعی، از معانی متفاوتی برخوردارند. تحلیل وضعیت جامعه مدنی در جمهوری اسلامی درقالب نظریه بازی‎های زبانی از این منظر مورد توجه قرار گرفت که در طول تاریخ ایران، تفوق نظام سیاسی بر نظام اجتماعی و فرهنگی، بازی‎های هم‎زمان و متفاوت زبانی مردم در صورت‎های متعدد زندگی را رقم زده؛ به طوری که کنشگری افراد جامعه درصورت‎های مختلف زندگی، به صورت ارادی و منبعث از تعلق خاطر و اولویت‎های فکری و ارزشی نیست، بلکه متاثر از اجبار،نیاز،عدم امنیت،و گاهی رندانه است و این وضعیت، در«صورت زندگی مجازی» ابعاد جدیدی یافته. در این مقاله، با رویکردی فرارشته‎ای و تلفیقی از روش شناسی توصیفی-تفهمی-گفتمانی، ارائه تحلیلی آینده پژوهانه در مورد تاثیر شبکه‎های اجتماعی بر وضعیت جامعه مدنی و ترسیم فرصت‎ها و مخاطرات مترتب با آن هدف گذاری شد. در پاسخ به این سئوال که «از منظر نظریه بازی‎های زبانی، جامعه مدنی در جمهوری اسلامی به چه شکل از فضای مجازی و شبکه‎های اجتماعی متاثر می‎شود؟» پاسخ داده شد که جامعه مدنی ایران در صورت زندگی مجازی، این مجال را یافته تا در ظرفیتی جدید و در تعامل با جامعه جهانی بازیگری کند، به طوری که در قالب یافته پژوهش، می‎توان مقطع حاضر را دوره «تحول خواهی» در نظام حقوق و تکالیف دولت و جامعه در ایران نام نهاد؛ استدلال شد که صورت زندگی مجازی باعث ساختارشکنی در نظم سنتی و شیوه زندگی، تفکر و باورهای مردم شده است.

بازی‎های زبانی, ویتگنشتاین, جامعه مدنی, شبکه‎های اجتماعی