سپیده یاقوتی - دکترای پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا س، تهران، ایران.(نویسنده مسئول)
ابوالقاسم دادور - استاد گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا س، تهران، ایران

سرزمین ایران با دارا بودن ذخایر معدنی، جاذبه های طبیعی و دست ساخته های ارزشمند هنری و نیز تنوع و گوناگونی فرهنگ و اندیشه در ادوار مختلف تاریخی بر هنر و تمدن سایر ملل تاثیرگذار بوده و همواره، دارای جایگاه شایان­توجهی در جهان است. این منابع طبیعی و خدادادی از یک سو و تاریخ و تمدن کهن آن از سوی دیگر، زمینه ساز و پشتوانه­ فعالیت های تولیدی-اقتصادی و نیز سبب غنای اجتماعی و تنوع فرهنگی در تمامی ادوار تاریخی آن بوده­است. هدف اصلی در این مقاله، رسیدن به یک منظر روشن از خط سیر و تکامل و تحول زیورآلات در ایران باستان از ابتدای دوره هخامنشی تا انتهای دوره اشکانی است. در این راستا، ابتدا، به بررسی جنبه های مختلف هنری و کاربردی برخی از آثار گران بهای کشف شده از دو دوره متوالی هخامنشی و اشکانی و سپس، به­ بازنمایی شباهت ها و تفاوت های موجود در آن ها از طریق تطبیق موضوعی نقش­مایه­ها و فرم های به کار رفته و معرفی سنگ های قیمتی و کاربردی در هنر زینتی آنان می­پردازیم. گردآوری اطلاعات در این پژوهش به­روش کتابخانه­ای(اسنادی)، روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی است. یافته­ها نمایان گر وجوه اشتراک و افتراق فرم و نقش اشیای گران بهای مکشوفه و به ویژه، آرایه­ها و زیورآلات برجای مانده از این دو دوره و نقش مهم آنان در بازنمایی تاثیر اعتقادات، اساطیر و باورهای ایرانیان در ادوار مختلف بر یک دیگر و بر سایر ملل است.

واژگان کلیدی: ایران باستان, جواهرات, زیورآلات, هخامنشی, اشکانی