امیر بنی زمان
سید سعید محتسبی
شاهین رفیعی

گرایش مجدد انسان به طبیعت و محصولات طبیعی سبب توسعه صنایع داروسازی، آرایشی بهداشتی و غذایی بر پایه محصولات طبیعی گشته است. بنابراین میزان تقاضای مواد خام اولیه افزایش پیدا کرده است و یکی از دسته های بزرگ این مواد خام، گیاهان دارویی و معطر است. از جمله مسائل مهم در کارخانه های بزرگ دارویی در هنگام تهیه مواد خام اولیه گیاهی، تفکیک و طبقه بندی گیاهان مختلف با ویژگی های حسی مشابه است. در این مطالعه طبقه بندی پنج نوع گیاه دارویی از راسته نعناسانان با کمک یک سیستم بینی الکترونیک بر اساس حسگرهای نیمه هادی اکسید فلزی (MOS) مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده سازی نمونه های گیاهان، پاسخ حسگر های سامانه به هر یک از گیاهان مورد آزمایش ثبت گردیدو سپس پاسخ حسگرهای بینی الکترونیکی توسط روش های تحلیل مولفه های اصلی (PCA)، تحلیل تفکیک خطی (LDA) و شبکه عصبی مصنوعی (ANN) جهت طبقه بندی این گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل مولفه های اصلی با استفاده از داده های حاصل از سامانه نشان داد که دو مولفه اصلی اول در مجموع ?? درصد واریانس داده ها را پوشش می دهد. دقت طبق بندی با استفاده از داده های بینی -الکترونیکی برای روش های تحلیل تفکیک خطی و شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب ?? و ??? درصد به دست آمد. در این پژوهش، سامانه بینی الکترونیکی توسعه داده شده موفق به طبقه بندی صحیح نمونه های گیاهان دارویی شد و بنابراین می تواند به عنوان جایگزینی با حساسیت رضایتبخش، قابل اطمینان و سریع نسبت به روش های سنتی مورد استفاده قرار گیرد.

بینی الکترونیک, تحلیل مولفه های اصلی, شبکه عصبی مصنوعی, طبقه بندی