پوریا تقوایی - دکتری عمران آب، کارشناس تلفیق و بیلان، دفتر مطالعات پایه مابع آب، شرکت آب منطقهای استان مازندران
فرهاد مشهدی خلردی - دانشجوی دکتری، مدیر مطالعات پایه منابع آب، شرکت آب منطقهای استان مازندران

آثار مخرب و ویرانگر و تبعات اقتصادی و اجتماعی سیلاب اسفند ۱۳۹۷ در استان مازندران به خصوص حوضه تجن، لزوم فعالیتهای آبخیزداری و کنترل سیلاب در این حوضه را به اثبات رسانید. این در حالی است که با توجه به مسائل اقتصادی و عدم نقدینگی مناسب جهت انجام عملیات در کل حوضه، اولویت بندی جهت انجام پروژه های آبخیزداری و کنترل سیلاب در حوضه تجن ضروری به نظر میرسد. از این رو در تحقیق حاضر به اولویتبندی زیرحوضه های این حوضه از لحاظ سیل خیزی و تاثیر آن بر دبی حداکثر در پایین دست شهرستان ساری و ایستگاه پایان (کردخیل) پرداخته شد. پس از آماده سازی و بررسی داده های هایتوگراف بارش و هیدروگراف سیلاب متناظر آن، زیرحوضه های رودخانه در اکستنشن HEC-GeoHMS ساخته شد و به HEC-HMS منتقل شد و مدلسازی بارش رواناب به روش SCS صورت پذیرفت. اعتبارسنجی مدل، نتایج قابل قبول را نشان داد. در نهایت جهت بررسی اولویت سیل خیزی زیرحوضه ها از حدف تکی زیرحوضه ها استفاده شد. بدین صورت که با حذف یک زیر حوضه میزان دبی در خروجی حوضه در حوضه تجن برآورد شد. نتایج نشان داد حوضه های مولد سیل در رودخانه ی تجن به ترتیب: ظالمرود، تجن میانی، چهاردانگه، پایاب تجن و سراب تجن میباشد.

مدلسازی، سیلاب، بارش-رواناب، تجن، HEC-HMS