احمد احمدی خلجی - دانشگاه لرستان، دانشکده علوم پایه، گروه زمین شناسی
فرحناز سپه وند
علی اصغر سپاهی گرو - دانشگاه بوعلی سینا
صدیقه سلامی

مجموعه پلوتونیک ملایر در شمال نوار سنندج-سیرجان در غرب ایران قرار گرفته است. در مرکز این مجموعه، توده نفوذی با ترکیب گرانودیوریت معروف به گرانودیوریت سامن قرار دارد که با توده های کوچک مافیک و سنگ های گرانیتی همراه است. بخش اصلی توده نفودی را سنگ های تونالیتی-گرانودیوریتی تشکیل می دهد. سنگ های مونزوگرانیتی که بر خلاف سایر مجموعه های پلوتونیک نوار سنندج-سیرجان مانند الوند قسمت ناچیزی از این مجموعه را تشکیل می دهد، شاید بعد از توده تونالیتی-گرانودیوریتی تشکیل و جایگزین شده باشد و از نظر ژئوشیمیایی دارای ویژگی های کالک آلکالن و پرآلومین و از نوع S است در حالی که سنگ های تونالیتی-گرانودیوریتی منطقه متاآلومین و از نوع I هست. این گرانیتوئیدها در نمودارهای عنکبوتی از LILE K)، Rb و (Th غنی شدگی و از HFSE Nb)، P و (Ti تهی شدگی نشان می دهد. همچنین، در این نمودارها LREE نسبت به HREE دارای غنی شدگی است که این ویژگی ها در سنگ های مناطق فرورانش و حواشی فعال قاره ای دیده می شود. ترکیب بیوتیت موجود در گرانودیوریت ها از نوع سیدروفیلیت، آمفیبول ها از نوع هورنبلند و پلاژیوکلاز ها از نوع آندزین است. محاسبات فشارسنجی، فشار ۱ تا ۲/۱ کیلو بار (معادل عمق ۳ تا ۴ کیلومتر) را برای سنگ های نفوذی نشان داده است. دمای تبلور سنگ های گرانودیوریتی در فشار ۱ کیلو بار حدود ۲/۵۹۲ تا ۹/۷۵۶ درجه سانتیگراد و در فشار ۲/۱ کیلو بار، ۲/۵۹۱ تا ۶/۷۵۷ درجه سانتیگراد تخمین زده می شود.

پهنه سنندج-سیرجان, گرانودیوریت, کالک آلکالن, قوس قاره ای, سامن, پهنه سنندج, سیرجان