امید کاک مم - گروه نفت و حوضه های رسوبی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
محمدحسین آدابی - استاد دانشگاه شهید بهشتی
بهمن گودرزی - شرکت ملی نفت و گاز پارس

این مطالعه با هدف بررسی دلومیتی شدن و تاثیر آن در کیفیت مخزنی نهشته های سازند دالان بالایی به سن پرمین- تریاس صورت گرفته است. در این مقطع سازند دالان بالایی دارای توالی از سنگ های کربناته و تبخیری به ضخامت ۲۶۵ متر می باشد. براساس بافت های رسوبی، مطالعات پتروگرافی و فوناهای موجود، ۱۱ ریزرخساره مختلف کربناته- تبخیری شناسایی شده است. این ریزرخساره ها در قالب سه کمربند رخساره ای شامل پهنه جزر و مدی، لاگون و شول کربناته نهشته شده اند. بر مبنای مطالعات پتروگرافی چهار نوع دولومیت شامل دولومیکرایت، دولومیکرواسپارایت، دولواسپارایت و سیمان دولومیتی در این نهشته ها شناسایی شده است. داده های تخلخل و تراوایی در انواع مختلف دولومیت ها نشان می دهد که در اغلب دولومیت ها میزان تراوایی به طور مستقیم به تخلخل کل بستگی ندارد بلکه به میزان به هم مرتبط بودن حفره ها از طریق حفره های گلوگاهی بستگی دارد؛ که خود مرتبط با افزایش اندازه بلورهای دولومیت می باشد. به طوریکه از مراحل اولیه دولومیتی شدن یعنی تشکیل دولومیکرایت ها با افزایش درجه دولومیتی شدن یعنی تشکیل دولومیت های نوع دوم و سوم با اندازه بلورهای بزرگتر که در بیشتر موارد از بلورهای مسطح و نیمه مسطح شکل دار و نیمه شکل دار تشکیل شده اند، خواص مخزنی ارتقاء چشمگیری داشته است. ولی در نهایت با افزایش هر چه بیشتر دولومیتی شدن و رشد بلورهای دولومیت به سمت یکدیگر و از بین رفتن حفره های گلوگاهی و تشکیل سیمان های دولومیتی، خواص مخزنی از بین می رود. دولومیتی شدن باعث بیشترین خواص مخزنی در دولوپکستون های دانه افزون دارای دولواسپارایت های با بلورهای مسطح شده است.

ریزرخساره, دولومیتی شدن, کیفیت مخزنی