سحرناز سلیمانی پاک - کارشناس ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، تهران، ایران.
محسن اکبرزاده - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، خراسان، ایران.

فرسودگی بافت قدیمی شهرها یکی از بزرگ ترین معضلاتی است که بسیاری از شهرهای تاریخی و مذهبی با آن روبه رو می شوند. لذا در این شهرها احیا، ترمیم و بهسازی بافت قدیمی اهمیت به سزایی دارد. این پژوهش که ماهیتا کاربردی می باشد و از حیث روش شناسی توصیفی-تحلیلی و پیمایشی است، ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، به تبیین معیارهای عملکردی و کالبدی تاثیرگذار به جهت احیا، ترمیم و بهسازی بافت مجاور امکان مقدس می پردازد و سپس با استفاده از مدل تحلیل استراتژیک SWOT به تجزیه وتحلیل شاخص های تاثیرگذار بر طرح توسعه حرم مطهر شاه چراغ در شهر شیراز می پردازد و همچنین پرسشنامه هایی به منظور اولویت بندی میزان اثربخشی شاخص های دو معیار کالبدی و عملکردی تنظیم گردیده است. به منظور تکمیل پرسشنامه از ۲۵ نفر از اساتید و متخصصان در حوزه شهرسازی و معماری استفاده شده است. درنهایت برای تعیین اعتبار یابی پرسشنامه از نرم افزار SMARTPLS۲ استفاده شده و به جهت اولویت بندی داده ها از آزمون فریدمن در نرم افزار SPSS استفاده شده است و همچنین الگوریتم تحلیل داده ها، به روش حداقل مربع های جزئی شامل بررسی مدل های اندازه گیری (آلفا کرون باخ روایی همگرا و واگرا) و برازش مدل ساختاری است. نتایج حاصل نشان می دهد که در احیا و ترمیم بافت مجاور اماکن مقدس که در این پژوهش طرح توسعه حرم شاه چراغ به عنوان نمونه مطالعاتی در نظر گرفته شده است، شاخص ۱-کیفیت معابر منتهی به حرم مطهر از معیار کالبدی و شاخص ۲-دسترسی و نفوذپذیری خوانا به حرم مطهر از معیار عملکردی تاثیرگذارترین شاخص ها می باشند که به جهت نیل به دو شاخص مذکور و سایر شاخص های تاثیرگذار پیشنهادهایی ارائه شده است.

بهسازی، معیار عملکردی، معیار کالبدی، بافت فرسوده، اماکن مقدس