مهدی عطائیان - دانشجوی دوره دکتری تخصصی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران
حسین صفری - استادیار دانشکده فنی و مهندسی گروه آموزش معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران

هدف پژوهش حاضر بازخوانی کردن اندیشه های موجود در نظریه Space Syntax «چیدمان فضا» در معماری و طراحی شهری است. چیدمان فضا در واقع یک متد تحلیلی در زمینه برنامه ریزی و طراحی شهری است؛ که به شکل گیری فرایندهای اجتماعی در متن زندگی روزمره در شهر و رابطه اجتماعی و فضا پرداخته است. این تکنیک یکی از تکنیک های مفید شهرسازی برای درک پیچیدگی رابطه فضایی و عملکردی شهر می باشد؛ که به منظور بررسی و سنجش صحیح روابط میان عناصر کالبدی، فضایی، فعالیت ها و فرایندهای اجتماعی می توان از این تکنیک استفاده کرد. به عبارتی تکنیک فوق بر اساس روابط فضایی و الگوهای رفتاری (تردد در فضاها) موجود در شهر و بر اساس میزان همپیوندی خطوط به تحلیل ساختار شهر می پردازد. این تکنیک برای نخستین بار توسط بیل هیلیر و جولیس هنسون در دانشگاه «یو سی ال» UCL لندن ابداع شد. در این پژوهش طی بررسی روش چیدمان فضا در نمونه موردی «خانه تاریخی آقاجان نسب بابل» از راهبرد ترکیبی در تحلیل این نمونه استفاده شده است. بدین ترتیب روش های توصیفی، تحلیلی، استدلال منطقی و در نهایت همبستگی مورد استفاده قرار گرفته است. موضوع پژوهش با مشاهده، مطالعات کتابخانه ای و شبیه سازی به وسیله نرم افزار تخصصی چیدمان فضا Depthmap «دپس مپ» مورد بررسی قرار گرفته است.

روش چیدمان فضا، خانه تاریخی آقاجان نسب، پیکره بندی فضایی، همپیوندی، طراحی شهری