غلامرضا مختاری اصل - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
مریم حافظی فر - گروه معماری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
زهرا نصرتی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

کودکان، سرمایه های اصلی فردای هر جامعه ای هستند که نگرش به موضوعات خاص آنها، سرمایه گذاری برای پیشرفت و توسعه پایدار جامعه است. فضاهای شهری به عنوان بستر پرورش کودک، از بیشترین ظرفیت در پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و فردی کودکان برخوردارند و در صورت تامین خواست ها و نیازهای آنها، این فضاها نقش به سزایی می توانند در روند رشد فیزیکی و اجتماعی، پرورش خلاقیت و پرورش شهروندانی فعال، مطالبه گر و همچنین انتقال هویت و فرهنگ به نسل های بعدی داشته باشند. این در حالی است که امروزه در اثر توسعه و گسترش روزافزون شهرهای کوچک و بزرگ و پیدایش کلان شهرها و همچنین استفاده حداکثری فضاها جهت ساخت و سازها و بدست آوردن سود بیشتر و نیز عدم توجه به نیازها و خواست های کودکان، حقوق آنها در دسترسی به فضاهای شهری مطلوب نقض شده است. از این رو، بیشترین تمرکز این نوشتار بر نیازهای کودکان و حرکت به سمت شکل گیری فضاهای شهری دوستدار کودک برای رسیدن به آینده ای پایدار است. هدف حضور کودک در شهر به واسطه دارا بودن حقوق شهروندی یکسان با سایر گروه های سنی است. حضوری که نه تنها جنبه فیزیکی داشته بلکه منظور حضوری با همه ابعاد وجودی یک انسان در تعاملی سازنده با ابعاد کیفی فضا است. از این رو در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی به شناسایی عوامل و فاکتورهای کالبدی- فضایی تاثیرگذار در ایجاد فضاهای شهری دوستدار کودک پرداخته شده و نهایتا راهکارهایی مانند استفاده از مشارکت کودکان در فرایند تصمیم گیری و طراحی، تامین دسترسی مناسب به فضاهای سبز و طبیعی، وجود فضاهای باز عمومی و همگانی دارای فعالیت های متنوع، استفاده از مقیاس متناسب با توانایی های کودکان، استفاده از رنگ های شاد و .... در فضاهای شهری جهت ارتقاء کیفیت فضاهای شهری برای حضور کودکان ارائه شده است.

کودک، حقوق کودک، فضای شهری دوستدار کودک، توسعه شهری پایدار.