معین خوشدل سنگده - کارشناس ارشد ژئوتکنیک، شرکت سهامی آب منطقه ا ی گیلان، ایران -
سعید راشدی - کاندیدای دکتری عمران - مهندسی آب و کارشناس آب گیلان، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران، ایران -
علیرضا نگهدار - استادیار دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران -
عباس حسینی - استادیار دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران، ایران
وحید خرمی - مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره آب منطقه ای گیلان، شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان، ایران
مرتضی میرزایی لیما - مدیر بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان، ایران

عملیات شاس برای رسوب زدایی رسوب های ته نشین شده در مخزن سد سفیدرود به عنوان تنها راه حل اثربخش و موفقیت آمیز مطرح می باشد. در همین راستا، در این مطالعه نتایج اندازه گیری های میدانی در حین عملیات شاس تحت فشار سد سفید رود ارائه و بررسی شده است. با توجه به این که شبیه سازی عددی فرایند رسوب زدایی مخزن سد می تواند به ایجاد راه کارهای مناسب برای بهینه سازی نحوه عملکرد و مانور دریچه های تخلیه عمقی، هیدروگراف خروجی و دامنه تغییرات تراز آب منجر شود، در این مقاله به نحوه استفاده از یک مدل عددی برای شبیه سازی عملیات شاس تحت فشار در مخزن سد سفید رود اشاره می شود. در خاتمه با استفاده از نتایج شبیه سازی های عددی انجام شده به راه کارهای اجرایی مناسب برای عملیات های رسوب زدایی بعدی اشاره شده است. بهینه سازی بهره برداری از سدهای مخزنی تاکنون بیشتر با تاکید بر اهداف تامین نیازهای آبی و انرژی صورت گرفته و در این توابع هدف به مسئله ی خروج رسوبات ورودی توجهی نشده است. بیشتر مطالعاتی که برای رسوب زدایی از مخازن سدها انجام می شود، فاقد ارتباط مناسب با مدل های بهره برداری از مخرن سد هستند که این امر منجر به ناهماهنگی بین تصمیم های مرتبط با رسوب زدایی و سایر اهداف بهره برداری می شود. در این مقاله با دیدگاه نوین، یک مدل بهینه سازی بهره برداری از مخزن سد ارائه شده که در آن دو تابع هدف تامین نیاز پایین دست و خروج رسوبات از مخزن سد، استفاده شده است. به منظور تدوین تابع هدف خروج رسوبات از مخزن، از روش برنامه ریزی عملیات شاس استفاده شده است. با وزن دادن به دو تابع هدف تامین نیاز و خروج رسوبات، عملکرد مدل بهینه سازی در سناریوهای گوناگون بررسی و راهکارهای اجرایی جهت افزایش راندمان رسوب زدایی و تامین نیاز های پایین دست، ارائه شده است.

رسوب زدایی، سد، بهینه سازی، بهره برداری، سفیدرود