سیده سارا حسینی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
منیره چنیانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مهرداد لاهوتی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
علی گنجعلی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

خشکی، یکی از مهم ترین عوامل بازدارنده رشد و نمو گیاهان در محیط است. بنابراین برای بررسی تنش خشکی و ارزیابی سیستم های مقاومتی دو لاین ET۸۳-۲۰ و Sanabad گیاه تریتیکاله (Triticosecale × Wittmack)، غله جدید ساخته دست بشر، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار به شکل گلدانی در شرایط گلخانه انجام شد. سطوح خشکی آزمایش شده شامل ۳۰ و ۶۰ درصد ظرفیت زراعی برای شرایط تنش و ۹۰ درصد ظرفیت زراعی برای شاهد انتخاب شد. یک هفته پس از اعمال تنش خشکی نمونه برداری برای بررسی برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی درمرحله گیاهچه ای انجام شد. نتایج حاصل از بررسی آماری نشان داد که در هر دو لاین گیاه با افزایش سطح تنش خشکی، شاخص های رشد کاهش یافت. مقایسه محتوای کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید نشان داد که با افزایش تنش خشکی محتوای رنگدانه های فتوسنتزی در هر دو لاین به طور معنی داری افزایش یافت (۰۵/۰P<)؛ ولی میزان افزایش این رنگدانه ها در ET۸۳-۲۰ بیشتر از Sanabad بود. گرچه تنش خشکی در هر دو لاین، محتوای آنتی اکسیدان غیرآنزیمی پرولین و کربوهیدرات های محلول (از انواع اسمولیت ها)، و نیز فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز و گایاکول پراکسیداز را افزایش داد، این افزایش در Sanabad بیشتر از ET۸۳-۲۰ بود. شدت آسیب دیدگی شاخص های رشد و نحوه بروز ساز و کار های دفاعی دو لاین نشان می دهدکه ET۸۳-۲۰ در برابر تنش خشکی، نسبت به Sanabad مقاومت کمتری دارد. از این رو Sanabad جایگزین بهتری برای گندم نان معرفی شد.

آنتی اکسیدان غیرآنزیمی, تریتیکاله, تنش خشکی