مالک رفیعی - کارشناس محقق بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی ، تبریز، ایران
جمشید یاراحمدی - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری ،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
احد حبیب زاده - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری ،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران

جریانات واریزه ای یکی از مهم ترین فرایند های دامنه ای در جابجایی مواد به شمار می آید که موجب شکلزایی و افزایش بار رسوبی رودخانه ها می شود. درحدود ۹۰ درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداریتسوج از سازندهای رسوبی تشکیل شده است. عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی به ویژه در سازندهای مقاوم و غیر مقاومبا ایجاد تراکم گسلی بالا ((۲/۲km/km(۲) به همراه حاکمیت سیستم فرسایش پریگلاسیر، به ویژه در ارتفاعات ۱۷۰۰ متری به بالا باعث شده تا با تخریب فیزیکی سنگ ها و پسروی پرتگاه ها، جریان های واریزه ای مجزا و ممتد بسیار تیییک در سطحوسیعی در منطقه شکل بگیرند و برای مطالعه جهت اهداف طرح از نرم افزار های Arc GIS و داده های سنجش از راه دورو به منظور شناخت روابط بین خصوصیات مختلف مورفومتری آنها از تحلیل های آماری در محیط نرم افزاری SPSSاستفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهند که ناپایداری های غالب منطقه عمدتا از از نوع واریزه های دامنه ای(Debris slide) و وایزه های دره ای (Debris flow) هستند و دینامیک آنها نیز عمدتا منشاء طبیعی داشته که در این میانشیب و لیتولوژی، نور زمین ساخت به همراه عامل ارتفاع از جمله مهم ترین پارامترهای تاثیر گذار آنها بحساب می آیند.نتایج تحلیل های کمی نشان داد که همبستگی بالا و معنی دار با ضریب اطمینان مناسب بین پارامترهکای مختلف واریزه هاوجود داشته وبه تبع آن کاهش عمر مفید سازه ها و مختلف شدن سیستم استحصال وهدایت بهینه سیلاب توسط ابنیه احداثشده در آبخوان تسوج منجر شده است. در نهایت مهم ترین پیشنهادات حاصل از این مطالعه درجهت کاهش خطراتناپایداری دامنه ای بر عمر مفید و عملکرد سازه های هیدرولیکی در منطقکه مطالعاتی عبارتند از: اجرای عملیکت مناسبآبخیزدای عملیات مکانیکی و بیولوژیکی در بالادست حوضه می باشد.

ناپایداری دامنه ای، آبخوانداری تسوج، نرم افزاری Arc GIS ، جریات واریزه ای، سازه های هیدرولیکی