محمدعلی همتی - دانش آموخته مترجمی زبان عربی دانشگاه دامغان ایران.
فرشته افضلی - استادیار گروه مترجمی زبان عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ملی دامغان، ایران.

یکی از راهکارهای مناسب در ترجمه ممنوعیت های زبانی متون ادبی از عربی به فارسی، کاربرد شگردهای «زیباشناسی کلامی» است. این راهکار را می توان به گونه ای دیگر، بومی سازی نامید؛ این امر به مفهوم آن است که هنجارها و ارزش های موجود در متن زبان مبدا و عناصر مربوط به آنها را به صورت مناسبی درمی آورد. از آنجا که یکی از راه های ارزیابی فرهنگی آثار ادبی ترجمه شده به فارسی، شناخت و تحلیل شیوه های زیباشناسی کلامی در تعبیرهای ناخوشایند آن است، در پژوهش پیش رو تلاش بر آن است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، راهکارهای زیباسازی کلامی در ترجمه واژگان ناخوشایند زبان عربی به ویژه در ترجمه ممنوعیت های زبانی رمان "بدایه و نهایه" اثر نجیب محفوظ مورد کاوش قرار گیرد و تا جای امکان واژ ه ها و جمله ها از ممنوعه بودن درآیند و راهبردهایی برای معادل گزینی آن ارائه شود . این رمان برگزیده شد؛ زیرا نمودهای ممنوعه زبانی نسبتا بسیاری در آن دیده می شود.در این پژوهش از تقسیم بندی گونه های زبان ممنوعه در پژوهش شریفی و دارچینیان (۱۳۸۸) استفاده می کنیم که به مواردی چون واژ ه های مرتبط با روابط خصوصی زن و مرد، دختر و پسر پیش از ازدواج و... اشاره می کند. پس از در نظر گرفتن چارچوب نظری و عملی برای یافتن نمود زبان ممنوعه در زبان فارسی، از تقسیم بندی خوش‎سلیقه و همکاران (۲۰۱۸) بهره می بریم.نتایج پژوهش در ۵ راهکار اصلی در ترجمه ممنوعیت های زبانی رمان بدایه و نهایه، نشان از ان دارد که: جانشینی با (۳۳%) و حفظ، با (۳۲%) به ترتیب پربسامدترین وحذف با (۴%) کم بسامدترین شگرد در ترجمه پیشنهادی این رمان است.

زبان ممنوعه, زیباشناسی کلامی, راهکارها, رمان ؛ بدایه و نهایه ؛, نجیب محفوظ