شهرام حمدوی - گروه مدیریت، واحد انزلی، دانشگاه آزاد اسلامی، انزلی، ایران
کریم کیاکجوری - گروه مدیریت، واحد انزلی، دانشگاه آزاد اسلامی، انزلی، ایران

حکومتداری از آغاز زندگی بشر مورد توجه بوده و از زمانهای دور در باب این موضوع، آثاری نیز نوشته شده است. هر یک از مکاتب بشری به نوعی به این موضوع پرداخته اند. در این بین، سیاستنامه نویسان نیز به مسئله حکومت و سیاست توجه بیشتری نشان دادهاند که بهترین نمونه آنها، سیرالملوک خواجه نظام الملک طوسی است که در عصر سلجوقیان نگارش شده است. سیرالملوک در تحول اندیشه سیاسی ایران از چنان مقامی برخوردار بوده است که به تقریب هیچ نوشته سیاسی متاخر بر آن را نمیتوان یافت که مطلبی از آن را به تضمین نیاورده باشد، از نصیحه الملوک گرفته که نخستین سیاست نامه پراهمیتی است که دو دهه پس از سیرالملوک خواجه نظامالملک طوسی نوشته شده تا برخی از رساله های دوره مشروطه خواهی . بنابراین با توجه به اهمیت سیرالملوک در امور مملکت داری، این نوشتار به دنبال بررسی حکومت داری در این اثر خواجه نظام الملک طوسی، وزیر مقتدر، برجسته و اثرگذار دوره سلجوقی میباشد. بعد از مرور و بررسی کتاب سیرالملوک و نمونه مطالعات مشابه در مورد موضوع مطالعه حاضر، مشخص شد که خواجه نظام الملک طوسی در باب موضوعات مختلف از جمله خصوصیات حاکم و سایر منصبهای مطرح در حکومت،مسائل اقتصادی، نظامی، اجتماعی و سیاسی و جایگاه دین در سیاست حکومت سخن گفته است که هر یک از این مباحث، جنبه های مثبت و منفی یک حاکمیت و نحوه حکمرانی مخصوصا در دوره سلجوقیان را آشکار میسازد.

حکومت داری، خواجه نظام الملک طوسی، سلجوقیان، سیرالملوک