سیدعرفان حسینی مبرا - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب ، دانشگاه ارومیه، ارومیه
جواد بهمنش - استادیار گروه مهندسی آب ، دانشگاه ارومیه، ارومیه
نوشین محمدزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب
صابر حمزه پور - دانشجویکارشناسی ارشد مهندسی آب

بحث آبشستگی پایین دست سرریزها، یکی از مباحث اصلی و خطیری است که در طراحی هیدرولیکی سازهها باید مدنظر واقع شود. انرژی بسیار زیادی که جریان در هنگام سرریز شدن با خود به همراه دارد در صورت عدم مهار باعث فرسایش بسیار شدید در پایاب سد میشود. این فرسایش میتواند به صورت گودال عمیقی که پایداری سازه را به خطر میاندازد جلوه کن د. همچنین عواقب زیست محیطی ناشی از فرسایش نیز میتواند مشکلات جدی را در ساختار حیاتی موجودات آبزی رودخانهها باعث شود. بررسی و مطالعه چنین پدیدههایی از دو راه میسر است. یکی مدل کردن پدیده ب ه صورت ریاضی و دیگری شبی هسازی فیزیکی. بدلیل پیچیدگی فراوان و عدم شناخت کافی از همه جوانب این پدیده، شبی هسازی ریاضی بسیار مشکل است. در این تحقیق پدیده بصورت فیزیکی مدل گردیده است. بدین منظور با در نظر گرفتن سرریز لبه تیز، آبشستگی پایین دست این نوع سرریز مورد مطالعه قرار گرفته است. در آزمایشهای صورت گرفته، از مصالحی با دانهبندی نسبتاً یکنواخت و با سه اندازه ضخامت رسوبات مشخص 2 ، 4و 6 سانتی متری استفاده شده است و برای دبیهای مختلف و عم قهای مختلف پایاب با اندازهگیریها انجام شده، تأثیر پارامترهای دانهبندی و دبی بر عمق و طول فرسایش مورد بررسی قرار گرفت.

کلیدیآبشستگی، سرریز لبه تیز، فرسایش، رسوب