زهرا رنجبر باروق - دانش آموخته دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه خوارزمی
عزت اله قنواتی - دانشیار، ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی

برنامه آمایش سرزمین جهت تعیین فعالیت های انسانی اعم از توسعه شهری، روی لندفرم های سطح زمین انجام می شود. بنابراین با توجه به اینکه دانش ژئومورفولوژی به مطالعه ی اشکال و فرآیندهای سطح زمین می پردازد ضرورت دارد برای ارزیابی توان محیطی، فرآیندهای موثر بر لندفرم ها مورد توجه قرار گیرد. در مطالعاتی که در مورد ارزیابی توان محیطی در برنامه های آمایشی صورت گرفته، مطالعات ژئومورفیک و بررسی لندفرم ها بصورت ایستا در نظر گرفته شده در صورتیکه دانش ژئومورفولوژی به مطالعه ی اشکال و فرآیندهای سطح زمین می پردازد و پویایی لندفرم های ژئومورفیک بایستی مورد توجه قرار گیرد. کم توجهی به لندفرم های سطح زمین، پویایی این لندفرم ها و فرآیندهای غالب بر آنها می تواند باعث ناپایداری شود که نیازمند بازنگری و توسعه براساس اصول و شاخص های ژئومورفولوژیکی در ارزیابی توان محیطی می باشد . شناخت فرایندها و بررسی ساز و کارهای ایجاد و تحول این عوارض کمک شایانی به شناخت توان های بالقوه و برنامهریزی بهرهوری مطلوب و در نهایت توسعه پایدار مناطق جغرافیایی می شود در این پژوهش به منظور بررسی پویایی کانال های گیسویی مخروط افکنه در کلان شهر کرج به مقایسه تصاویر ماهواره ای در بازه زمانی ۱۱ ساله ۲۰۱۹-۲۰۰۹ می پردازیم. نتایج حاکی از آن است مخروط افکنه کرج از پویایی بسیاری برخوردار است. به طوری که در قسمت شرقی مخروط افکنه کرج، جریان های گیسویی بطور معمول با تراکم و رسوب گذاری بر روی مخروط افکنه همراه اند و جریان های مذکور پیوسته تغییر مسیر می دهند و مسیر جدیدی را بر روی مخروط افکنه ایجاد می کنند. این عملکرد کانال های گیسویی در سطحمخروط افکنه، نشان دهنده فعال بودن قسمت شرقی مخروط افکنه است و بنابراین لحاظ کردن این پویایی در برنامه ریزی توسعه شهری کرج ضرورت دارد. عدم توجه به فعال بودن این قسمت از مخروط افکنه، باعث رخداد مخاطرات جبران ناپذیری به ساخت و سازها و تاسیسات انسانی می شود.

کانال گیسویی، مخروط افکنه، پویایی، لندفرم، آمایش سرزمین