شکرانه رهبری - نویسنده مسئول: کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران، ایران
ابراهیم نعیمی - استادیار، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران، ایران
معصومه اسمعیلی - استاد، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران، ایران

پژوهش حاضر با هدف شناسایی الگوهای ارتباطی زنان دارای تعارض زناشویی انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش را زنان دارای تعارض زناشویی در دسترس شهر تهران در سال ۱۳۹۹ تشکیل داد و جامعه برابر با نمونه بود. با استفاده از نمونه­گیری هدفمند و با توجه به ملاک­های ورود به پژوهش، زنان دارای تعارض زناشویی انتخاب شدند و نمونه­گیری تا اشباع داده­ها ادامه ­یافت. در مجموع ۱۵ تن به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد مطالعه قرار گرفتند و تجزیه و تحلیل یافته­ها با روش کلایزی انجام گرفت. مضامین اصلی در پژوهش حاضر، شامل دو مضمون اصلی «الگوهای ارتباطی ناسازگارانه» - شامل مضامین فرعی «تبادلات جسمانی منفی»، «تبادلات کلامی منفی»، «تبادلات هیجانی منفی»، «دشواری در ابراز احساسات»، «واکنش نامطلوب به اشتباه همسر»، «عدم توجه به فرآیند بازخورد»، «روابط زناشویی ناکارآمد»، «واکنش ناکارآمد به مشکلات»، «دشواری در بیان خواسته­ها»، «گفتگوی غیرموثر»، «عدم همکاری» و «همزیستی» - و «الگوهای ارتباطی سازگارانه» - شامل مضامین فرعی: «واکنش مطلوب به اشتباه»، «ارتباط غیرکلامی موثر»، «واکنش کارآمد به مشکلات»، «سهولت در ابراز خواسته­ها» و «گفتگوی موثر» - بود. یافته­های پژوهش حاکی از تجلی تعارض زناشویی در ابعاد مختلف زندگی زنان دارای تعارض، از قبیل: الگوهای حل مساله، ابراز خواسته­ها، شیوه و حیطه­های گفتگو و تقسیم وظایف آن­ها بود. از طرفی، برخی مشارکت­کنندگان قادر به حفظ الگویی مثبت در زمینه­هایی از قبیل ارتباط غیرکلامی و ابراز خواسته­ها بودند.

الگوهای ارتباطی, پدیدارشناسی, تعارض زناشویی