حمیدرضا فرجی کلاریجانی - دانشجوی دکتری، گروه استخراج معدن، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، پردیس بین المللی خوارزمی، دانشگاه صنعتی شاهرود
سید محمد اسماعیل جلالی - دانشیار، گروه استخراج معدن، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

روش ساخت، بهرهبرداری و انتقال (BOT) به عنوان سازوکاری موثر برای تامین امکانات عمومی یا خدمات ضروری اجتماعی با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی مطرح است. در این پژوهش، پروژه های مشارکت عمومی- خصوصی در ایران و کشورهایی انتخاب و بررسی شده است که هر یک در زمینه های قانونگذاری، ملاحظات سیاسی، تنظیم روابط مالی، ظرفیتسازی، ارائه مشوقها و تعریف متغیرهای اجتماعی اقدامات خاصی انجام دادهاند. سپس با مطالعات کتابخانه ای و تطبیقی شاخص های مهم اجرای موفق پروژه های BOT تعیین و توسط خبرگان اعتبارسنجی و با روش مرور نظام مند و مصاحبه با صاحب نظران، مشکلات، راهکارها، ظرفیت های قانونی و بالقوه این پروژه ها در ایران شناسایی و از جنبه های حائز اهمیت تحلیل و با هم مقایسه شده است. بر اساس دستاوردهای این تحقیق، در شرایط کنونی فرصتهای مناسبی برای توسعه مشارکت بخش خصوصی در طرحهای زیربنایی آب، فاضلاب، انرژی و حمل ونقل در ایران وجود دارد، اما مشکلاتی از جمله، نبود سیاستگذاری مناسب و عدم تنظیم مقررات پایا، وجود کاستی هایی در زمینه تامین مالی، عدم تناسب مشوقهای حمایتی با موضوع پروژه ها و نقص در زمینه نهادسازی و اقدامات ترویجی، مانع رشد و توسعه سرمایه گذاری بخش خصوصی در پروژههای زیربنایی شده است. بر اساس یافته های این تحقیق، بهبود سطح مدیریت طرح ها، ظرفیت اجرایی، جذب بیشتر منابع مالی و دستیابی به رشد و توسعه سرمایهگذاری بخش خصوصی در احداث زیرساخت کشور به اصلاح ساختار و فرایند اجرای قراردادهای «مشارکت عمومی- خصوصی» نیاز داشته و تصویب قوانین و لوایح مشارکت عمومی- خصوصی برای ایجاد ظرفیتهای قانونی پایدار و اطمینانبخشی به سرمایهگذاران، راهکاری اساسی برای برون رفت از مشکلات پیش گفته بوده است.

سرمایهگذاری, BOT, مشارکت عمومی- خصوصی, زیرساخت, تامین مالی