سیدجمال الدین حسینی - استادیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
جلال رضایی نور - دانشیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
امیرحسین اکبری - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
محمدرضا مرجانی - استادیار، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه صنعتی قم، قم، ایران.

هدف: یکی از عناصر مهم بخش سلامت، بیمارستان ها هستند و اتاق های عمل از مهم ترین و پرهزینه ترین بخش های آن به شمار می آیند. امروزه تسهیلات سیار، به کاهش بار کاری بیمارستان ها کمک شایانی می کند، بنابراین استقرار تسهیلات سیار در مکانی مناسب، همراه با تسهیلات ثابت و زمان بندی مناسب آنها قادر است تا حد زیادی مشکلات سلامت جامعه را حل کند. در این مقاله، یک مدل یکپارچه مکان یابی تخصیص و زمان بندی اتاق عمل، برای استقرار تسهیلات سیار در مکان مناسب ارائه شده است تا با بهره بردن از آن، گامی در جهت کاهش بار کاری تسهیلات ثابت، تخصیص بیماران به تسهیلات و اتاق های عمل و زمان بندی اتاق های عمل با اهداف کاهش هزینه ها و کاهش زمان اضافه کاری اتاق های عمل و پزشکان برداشته شود. شایان ذکر است که در پژوهش حاضر، این موضوع در نظر گرفته شده است که پزشکان دارای حداکثر زمان کاری در هر روز هستند و بعد این ساعات، کارایی عملکرد آنان کاهش می یابد. روش: با توجه به NP-hard بودن مدل و ناتوانی روش های دقیق برای حل مسائل در مقیاس بزرگ، یک روش فراابتکاری مبتنی بر الگوریتم ژنتیک برای مسئله توسعه داده شده و کارایی آن در مقیاس های گسترده و چندین نمونه بررسی شده است. مسئله در دو حالت تک هدفه و دوهدفه تحلیل و نتایج آن گزارش شده است. یافته ها: نتایج محاسباتی حالت تک هدفه، روی مثال های عددی توسعه داده شده در چند مقاله نشان داد که الگوریتم ابتکاری این پژوهش، در تولید پاسخ های با دقت بالا کارایی مناسبی دارد. همچنین، در حالت دوهدفه نقاط پارتو مناسبی توسط الگوریتم یافت شده است. نتیجه گیری: نتایج مسئله، گویای اهمیت مکان یابی و استقرار تسهیلات سیار و زمان بندی یکپارچه آنها، کاهش مدت زمان انتظار بیماران و فاصله آنها با تسهیلات است. الگوریتم پیشنهادی قادر است مسائلی با ابعاد بزرگ را در زمانی کم و جوابی کارا حل کند.

الگوریتم ژنتیک, زمان بندی اتاق عمل, مکان یابی اتاق عمل, مکان یابی و تخصیص