مریم سعیدیان جزی - عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان

هدف اصلی تحقیق، اثبات ضرورت وجودی امر به معروف و نهی از منکر در حوزه اجتماعی و پاس­داشت آن است. این تحقیق بخشی از ابعاد فرا­فردی این مقوله را از منظر تفکر اجتماعی تاریخی دین مدار بر محور دین اسلام و با تاکید بر دستاورد­­ها ارائه داده است. امر به معروف و نهی از منکر یک مساله عقلی و واجب دینی است که آحاد افراد جامعه ایمانی نسبت به آن مکلف هستند. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که «نسبت میان امر به معروف و نهی از منکر با اجتماع انسانی چیست و دستاورد­های آن در این حوزه کدام است؟». مطابق با این امر، تحقیق، در سه محور تنظیم شده­است. نخست مفهوم و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی، به طور مختصر، بیان شده است. در ادامه، دستاوردهای اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر از دو حیث نظری (کلان) و عملی (کارکردی) طرح و از حیث عملی، این دستاوردها در سه حوزه سیاسی، تربیتی و عمومی تفکیک یافته است. آنچه از این مساله به دست می­آید، آن­که امر به معروف و نهی از منکر موتور محرکه جامعه ایمانی و رمز پویایی آن است و پویایی این فریضه الهی در جامعه ایمانی، نشانه سلامت اخلاقی و تعالی معنوی جامعه و ضامن امنیت و حرکت آن بر مدار آموزه­های دینی و احکام الهی است. امر به معروف و نهی از منکر با ارائه یک الگوی جامع توحیدی از زندگی مبتنی بر پایه­های ایمانی و قائل شدن به حق الهی انسان بر تعیین سرنوشت خود، در فراهم آمدن کمال اجتماعی و جامعه توحیدی سهم به سزایی دارد، که از آن جمله می­توان به تعریف کار ویژه­های محوری در حوزه تربیتی و تحکیم مناسبات اجتماعی، حضور فعال در حوزه سیاسی (حکومتی) و عمومی، تقویت ایده­های تعالی انسانی و حفاظت از حریم الهی انسانی اشاره­کرد. در این مقاله با استفاده از متون اسلامی و روش تحلیلی روایی و اسنادی؛ فرصتی برای فهم بیشتر این فریضه الهی صورت گرفته است. امید که رهیافت مناسبی برای مدیران فرهنگی باشد و توفیق بیشتری برای همگان فراهم­آید تا بیش از پیش، به پاس­داشت و حراست از آن اهتمام نمایند.

امر به معروف, نهی از منکر, حاکمیت, امنیت اجتماعی, توسعه عمومی