حامد محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیومکانیک ورزشی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
محسن برغمدی - دانشیار بیومکانیک ورزشی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

مقدمه: بسیاری از افراد مبتلا به دیابت، حین ورزش و پیاده روی، از مشکلات قلبی مانند ضربان قلب بالا رنج می برند. از جمله تکنیک هایی که بتواند از طریق برانگیختگی سیستم پاراسمپاتیک، ضربان قلب را تعدیل کند، تکنیک تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز (tCES)، و تن آرامی پیشرونده عضلانی است. بنابراین، این پژوهش با هدف تعیین تاثیر تمرینات تن آرامی پیشرونده عضلانی و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز و ترکیب آن دو بر ضربان قلب مبتلایان به دیابت نوع ۲ انجام گرفت. روش شناسی: پژوهش حاضر، یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با سه گروه آزمایشی است. نمونه پژوهش، شامل ۳۰ بیمار دیابت نوع دو بود که به روش هدفمند از انجمن دیابت شهرستان بناب انتخاب شدند و به طور تصادفی در سه گروه ۱۰ نفره، جایگزین شدند. هر سه گروه در ۱۰ جلسه، مداخلات مربوط به گروه خود را دریافت کردند. ابزار مورد استفاده شامل فشارسنج دیجیتالی Rossmax-S۱۵۰ ساخت کشور سوئیس، و دستگاه Oasis Pro ساخت کشور کانادا بود. ضربان قلب کل بیماران، قبل از مداخلات و بلافاصله پس از تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز، اندازه گیری می شد.نتایج: نتایج تحلیل کوواریانس حاکی از یکسان نبودن میانگین ضربان قلب در حالت استراحت بعد از مداخلات بود .(F۲,۲۶=۹۲/۹۹, P<۰/۰۰۱) یعنی، با اطمینان بیش از ۹۹ درصد، میانگین نمرات ضربان قلب در حالت استراحت بعد از مداخلات، تعدیل یافته بود. اما مداخلات، اثر مشابهی برای تعدیل ضربان قلب در حالت استراحت در شرکت کنندگان، داشتند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش، تلویحات نظری و کاربردی بسیاری در زمینه بهبود وضعیت عملکرد قلب بیماران دیابت نوع ۲ به دنبال تمرینات تن آرامی و کاربرد تکنیک تحریک الکتریکی فراجمجمه ای، بهمراه دارد. البته، نیاز به انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه، وجود دارد.

ضربان قلب، تن آرامی پیشرونده عضلانی، تحریک الکتریکی فراجمجمه ای (tCES)، دیابت نوع ۲