مرجان بهبودی - دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی پردیس بین المللی کیش دانشگاه تهران

دفاع مشروع بر هرانسانی برای حفظ جان یا مال خود یا دیگری واجب است و این حق برای او است که از مال خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز غیرقانونی فعلی به هر وسیله ای که برای دفع آن لازم وضروری است محافظت کند.ارتکاب جرم در مقام دفاع مشروع، در صورتی جایز است که آن جرم برمبنای اصول تعیین شده در قانون صورت پذیرد. دفع ضرر از جانب مهاجم تا جایی ممکن است که قانون مجازات اسلامی آنرا جایز دانسته است. لذا دفاع کشنده در برابر مهاجم در جایی که امکان فرار برای مدافع وجود دارد جایز نیست؛ هرچند دفاع مشروع در موقعیت خود حق است. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی به بررسی حکم دفاع کشنده در فرض امکان فرار پرداخته است. چنانچه مدافع علیرغم اینکه امکان فرار از محل وجود دارد مبادرت به دفاع کشنده نماید و مهاجم را از پای درآورد با توجه به مبانی فقهی تبصره ۲ ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی و تفسیر حقوقی آن، و رویه قضائی دیوان عالی کشور وی مشمول حکم این تبصره یعنی پرداخت دیه و تعزیر است. مطالعه تطبیقی نظام حقوقی فرانسه درباره این موضوع نیز نشان می دهد که رعایت «تکلیف عقب نشینی» در هنگام تهاجم درصورتی که این امکان وجود داردکاری بس شایسته و ضرورت است اگر هیچ راهی برای دفاع نیست و دفاع حتما کشنده خواهد بود در صورت وجود امکان فرار بایستی فرارکند

امکان فرار، دفاع کشنده، فقه امامیه، حقوق فرانسه، دفاع مشروع