صالح آرخی - دانشگاه گلستان
براتعلی خاکپور - دانشگاه فردوسی مشهد
بهنام عطا - دانشگاه فردوسی مشهد

این تحقیق با هدف پیش ­بینی پراکنش مکانی رشد شهر ایلام و به منظور ردیابی عوامل موثر بر رشد شهر صورت گرفت. در این بررسی تاثیر هفت فاکتور فاصله از جاده ها، فاصله از مراکز درمانی، فاصله از مراکز آموزشی، فاصله از اراضی بایر و فاصله از پارک و باغ، شیب و جهت دامنه بر روی رشد شهر، مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه، برای بررسی تغییرات گستره شهر، داده­های سنجنده MSS مربوط به سال­ ۱۳۵۵ و سنجنده TM مربوط به سال ۱۳۸۶ مورد پردازش و طبقه­بندی قرار گرفتند. تصاویر مورد بررسی به دو کلاسه شهر و غیر شهر طبقه­ بندی شدند و به منظور بررسی عوامل رشد، نقشه رشد شهر با متغیرهای مکانی فیزیوگرافی و انسانی وارد مدل شد. برای مدل­سازی و برآورد پراکنش مکانی رشد شهر مورد مطالعه از روش آماری رگرسیون لجستیک استفاده شد. نتایج نشان می­ دهد که در طول ۳۱ سال حدود ۱۵۱۵ هکتار به سطح شهر اضافه شده است. با توجه به نتایج مدل­سازی مشخص شد که در مناطق نزدیک به مرز پارک و باغ رشد شهری بیشتری صورت گرفته است. همچنین رابطه رگرسیونی نشان می­ دهد که متغیرهای فاصله از جاده­ ها، فاصله از مراکز درمانی، فاصله از مراکز آموزشی، فاصله از اراضی بایر با رشد شهری رابطه معکوس داشته اند یعنی با افزایش این متغیرها میزان رشد شهر کاهش پیدا می کند. در نهایت، یک مدل مکانی ساده که توانایی پیش بینی پراکنش مکانی رشد شهر را با استفاده از رگرسیون لجستیک دارد، ارائه شد.

مدل سازی, رشد شهری, رگرسیون لجستیک, GIS, شهر ایلام