حسن عابدی جعفری - دانشگاه تهران
سید ناصر جعفری - جامعه المصطفی العالمیه. مجتمع جامع آموزش عالی امام خمینی ره

گونه ای از رفتار که ممکن است در برخی شرایط از سوی مدیر یا کارمند در سازمان سر بزند طغیان است. طغیان به دلیل پیامدهای ناگواری همچون: ایجاد اختلاف میان اعضای سازمان، ایجاد نابسامانی و ناکارآمدی و... باعث دور ساختن سازمان از اهداف خود می گردد. بنابراین شناخت دقیق آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مولفه اصلی در مفهوم واژه طغیان، تجاوز از حد است. این مولفه که پایه محوری نسبت به سایر مولفه ها در این واژه است ارتباط تنگاتنگی با مفهوم قدرت دارد به طوری که طغیان، بدون داشتن قدرت قابل تصور نیست. افراد با توجه به منبع و میزان قدرت خود در سازمان، ممکن است دچار طغیان شوند. بنابراین شناخت منابع قدرت در سازمان، در فهم، شناسایی و کنترل طغیان در سازمان موثر است. در پژوهش پیش رو با بهره گیری از روش توصیفی و تحلیلی و منابع لغوی و تفسیری مفهوم دقیق گونه­ی رفتاری «طغیان» شناسایی و عناصر و مولفه­های اساسی آن استخراج و یک مدل لغوی از آن ارائه شده است. هرکدام از مولفه­ها به گونه­ای اخذ شده­اند که حذف هرکدام و یا اضافه نمودن چیز دیگری به آن ها باعث تغییر در مفهوم واژه می­گردد. سپس مدل این واژه از منظر چند تفسیر مورد بررسی قرار گرفته است. با جستجو درآیات، ابعاد دیگری از این مفهوم تبیین شده است. به این ترتیب جایگاه دقیق این واژه نسبت به سایر کلماتی که به مفهوم این واژه نزدیک هستند مشخص گردیده است. در ادامه به تطبیق مطالب به دست آمده با مباحث دانش مدیریت در قالب تبیین قدرت در سازمان و نقش آن در طغیان پرداخته شده است.

قرآن, مدل, مدل رفتاری, طغیان, قدرت