ملیحه ربیع
سیدمجید میرلطیفی
مهدی قیصری

مدل های گیاهی فرآیند محور، قبل از استفاده نیاز به واسنجی و ارزیابی دارند. هدف از این تحقیق واسنجی مدل CSM-CERES-Maize با استفاده از داده های مزرعه ای ذرت علوفه ای در دو سال زراعی و ارزیابی آن برای سطوح مختلف عمق آبیاری و کود نیتروژنی می باشد. برای واسنجی مدل از ابزار GENCALC استفاده شد. داده های واقعی مورد نیاز مدل از یک تحقیق میدانی دو ساله ذرت علوفه ای رقم سینگل کراس ۷۰۴ بدست آمد. طرح آزمایشی در چهار سطح آبیاری و سه سطح کود نیتروژنی در سه تکرار انجام شد. حداکثر شاخص سطح برگ و وزن زیست توده در زمان برداشت فیزیولوژیک، تاریخ های گرده افشانی و رسیدگی فیزیولوژیک برای واسنجی مدل استفاده شدند. وزن زیست توده طی دوره رشد برای ارزیابی مدل استفاده شد. پس از واسنجی مدل با استفاده از ابزار GENCALC، شاخص های آماری استفاده شده در واسنجی هماهنگی بین مقادیر شبیه سازی شده و مشاهده ای را نشان دادند. ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) برای تاریخ های گرده افشانی و رسیدگی فیزیولوژیک ۱ و ۲ روز، برای وزن زیست توده در زمان برداشت فیزیولوژیک ۹۸۰ و ۱۳۱۳ کیلوگرم در هکتار و برای حداکثر شاخص سطح برگ ۷۵/۰ و ۴۴/۰ به ترتیب در سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ بودند. ضرایب ژنتیکی ذرت علوفه ای واریته سینگل کراس ۷۰۴ شاملP۱ برابر ۲۳۶ (°C)، P۲ برابر ۴/۰ روز، P۵ برابر ۷۹۰ (°C)، G۲ برابر ۸۳۳ عدد، G۳ برابر ۵/۸ میلی گرم در روز و PHINT برابر ۵۵ (°C) به دست آمد. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که مقادیر RMSE در ۱۲ تیمار سطوح مختلف آبیاری و کود نیتروژنه برای وزن زیست توده بین ۹ تا ۱۴۸۳ کیلوگرم در هکتار در دو سال متغیر بود. ضریب تبیین (r۲) برای وزن زیست توده بین ۸۶/۰ تا ۹۹/۰ در دو سال کشت به دست آمد. ضرایب به دست آمده کاربرد مدل CSM-CERES-Maize را برای ذرت علوفه ای رقم سینگل کراس ۷۰۴ امکان پذیر نشان داد و نتایج ارزیابی، قابلیت مدل در شبیه سازی عملکرد ذرت علوفه ای در شرایط کم آبیاری و سطوح مختلف کود نیتروژنی را تایید نمود.

مدل های گیاهی, DSSAT, واسنجی, رقم سینگل کراس ۷۰۴