علی خزاعی - دانشگاه فردوسی مشهد
نسرین مشتاقی - دانشگاه فردوسی مشهد
سعید ملک زاده - دانشگاه فردوسی مشهد
کمال غوث - جهاد کشاورزی سربیشه بیرجند

گیاه عناب (Ziziphus jujuba) یکی از مهم ترین درختان میوه بومی آسیا است که قدمت کشت آن در چین به بیش از سه هزار سال می رسد و از لحاظ خواص دارویی و تغذیه ای اهمیت ویژه ای دارد. این گونه چند منظوره و مقاوم متعلق به خانواده Rhamnaceaeمی باشد که قابلیت رشد در زمین های خشک وشور اقلیم کشور ما را دارا می باشد. لذا توجه بیشتر به توسعه سطح زیر کشت آن ضمن بالا بردن تولید و ارزش افزوده در حفاظت خاک نیز می تواند موثر باشد. با توجه به نرخ پایین جوانه زنی بذور و هم چنین تولید کم پاجوش، در این بررسی افزایش ظرفیت تکثیر نهال از طریق کشت بافت مدنظر قرار گرفت. در این تحقیق به منظور باززایی مستقیم اکوتیپ کنگانعناب، از جوانه های انتهایی به عنوان ریزنمونه، جهت شاخه زایی در محیط کشت MSغنی شده با سطوح مختلف هورمون BA (mg/l) ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ۲در ترکیب بامقادیر مختلفی ((mg/l۴/۰، ۲/۰، ۱/۰و۰ از هورمون هایIBAیا NAA کشت شدند. نتایج حاصل نشان داد که، محیط کشت MSحاوی ترکیب هورمونی IBA(mg/l۲/۰)+BA(mg/l۱) و NAA(mg/l ۴/۰) +BA (mg/l۱) بیشترین تعداد (۲۵/۴ عدد) و طول (۸۷/۵ سانتی متر) شاخساره را در عناب القا می نماید. به منظور ریشه زایی گیاهچه های باززایی شده، از محیط کشتMS½ حاوی غلظت های مختلف IBAو IAA(mg/l۱۰، ۵، ۲، ۵/۰) استفاده شد. بیشترین میزان القای ریشه (۷ عدد) و طول آن (۲۵/۵سانتی متر)در گیاهچه های عناب با محیط کشت MS½ حاویIBA یا IAA (mg/l ۲) حاصل شد.

باززایی, تنظیم کننده رشد, ریشه زایی, عناب, کشت بافت