ئارام بایت گل - دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
نصرالله عباسی - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

در این مقاله بررسی دقیق اثرشناسی (Ichnology) نهشت های سازند جیرود به سن دونین پسین در برش شمال روستای زایگون در البرز مرکزی انجام شده است. سازند جیرود در این برش چینه شناسی مجموعه گوناگونی از اثر فسیل ها دارد که در بردارنده ۱۴ اثرجنس با ۲۳ اثرگونه است. این اثرفسیل ها نشان دهنده رفتارهای پناهگاهی، تغذیه ای، گریزینگ، تعادلی و فراری هستند و شامل:  Arenicolitesisp., Asterosoma isp., Chondrites intricate,Chondrites targionii, Chondrites isp.,Diplocraterion parallelum, Helminthoidichnites isp., Helminthopsis abeli,  Helminthopsis isp.,Palaeophycus heberti,Palaeophycus tubularis,Planolites beverleyensis,  Planolites isp., Phycodes cf. palmatus,Rhizocorallium jenense, Rhizocorallium irregular,Rosselia soccialis, Taenidium serpentinum,Taenidium satanassi, Talassinoides horizntalis  ,Thalassinoides suevicus,Thalassinoides paradoxicus,Zoophycos isp.  می باشند.لایه های دربردارنده این اثر فسیل ها شامل تناوب گلسنگ و سیلتستون ریزلایه ای همراه با ماسه سنگ های متوسط تا ستبر لایه با ریزلایه بندی (لامیناسیون) موجی، چینه بندی مورب پشته ای، تراف و مسطح تا کم زاویه است، محیط ته نشست این لایه ها محیط دلتایی- دریایی باز تفسیر می شود. مجموعه اثرفسیل شناسایی شده، ویژه محیط های دریایی به نسبت کم ژرفا  با شرایط پرانرژی است. همچنین یک مجموعه اثرفسیلی تیره رنگ در مرز دونین-کربنیفر در بالاترین افق شیلی سیاه رنگ سازند جیرود بررسی شد. این مجموعه شامل Chondrites  targionii  و  Zoophycos isp.است. این دو اثرجنس تحت تاثیر رخداد هانگنبرگ در مرز دونین- کربونیفر بوده اند. وجود چنین رخدادی در حوضه البرز برای اولین بار برپایه مطالعات اثرشناسی در این مقاله گزارش می شود.

اثرشناسی, سازند جیرود, البرز, رخداد هانگنبرگ