ف نعمتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشگاه کردستان
پ کرمی - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کردستان و عضو گروه پژوهشی مطالعات محیطی دریاچه زریبار، پژوهشکده کردستان شناسی، سنندج

یکی از عواملی که باعث تغییر در خصوصیات شیمیایی خاک می شود، تغییر کاربرری اراضی از مرتع به دیم زار است. از آنجایی که بهبود کیفیت خاک طی توالی ثانویه به بازه زمانی طولانی نیاز دارد، به همین دلیل اثرات تغییر کاربری اراضی از مرتع به دیم زار و سپس رهاسازی آن با سابقه تغییر کاربری ۳۰ ساله بر خصوصیات خاک در مراتع شهرستان سنندج مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه دو منطقه از شهرستان سنندج شامل کلیک و صلوات آباد انتخاب شد. در هر منطقه از دو کاربری مرتع و دیم زار رها شده ی هم جوار ۱۰ نمونه های خاک در عمق ۳۰-۰ سانتی متری در قالب طرح نمونه گیری تصادفی- سیستماتیک برداشت شد (مجموعا ۴۰ نمونه) و مقادیر هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کربن آلی در آزمایشگاه اندازه گیری شد. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون تی مستقل انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد تمامی خصوصیات اندازه گیری شده خاک، به جز هدایت الکتریکی و نیتروژن در منطقه کلیک و فسفر در منطقه صلوات آباد بین مرتع با دیم زار رها شده دارای اختلاف معنی داری نبودند. در واقع با رهاسازی و وقع توالی ثانویه طی ۳۰ سال در دیم زار، در اکثر خصوصیات شیمیایی خاک در هر دو منطقه کلیک و صلوات آباد بهبود حاصل شده است.

توالی، تغییر کاربری، کیفیت خاک، دیم زار رها شده، مراتع